Handelsverdragen moeten internationale handel makkelijker maken door onder andere invoerrechten te verlagen en handelsbarrières verminderen. Ook handel in agrifood-producten heeft baat bij handelsverdragen. Ook zijn er zorgen over bijvoorbeeld oneerlijke concurrentie. Bekende handelsverdragen zijn Ceta, Mercosur en de handelsovereenkomst tussen China en de Verenigde Staten.
Handel
Nederland is een grote exporteur van agrifoodproducten. De Nederlandse agrifoodsector is sterk afhankelijk van export. Het grootste deel van de export gaat naar landen binnen de EU. De handel tussen EU-lidstaten in de interne markt is vrij. Voor export buiten de EU dragen handelsverdragen bij aan de internationale handelspositie. In handelsakkoorden maken (groepen) landen afspraken over handel. Daarbij moeten alle partijen baat hebben bij de afspraken. Akkoorden zorgen ervoor dat import van goederen goedkoper wordt voor consumenten en bedrijven, bijvoorbeeld door het (gedeeltelijk) schrappen van invoerheffingen en quota’s. Ook versoepeling en vereenvoudiging van douaneprocedures maken handel makkelijker.
Er is bezorgdheid over handelsakkoorden en de gevolgen ervan voor arbeidsnormen, milieunormen en oneerlijke concurrentie. Geïmporteerde producten in de EU moeten voldoen aan Europese producteisen op het gebied van bijvoorbeeld voedselveiligheid. Producten die door de EU worden geïmporteerd, hoeven in het algemeen niet te voldoen aan productie-eisen van de EU, zoals veehouderijsystemen, dierenwelzijnsstandaarden en gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, tenzij daar afspraken over worden gemaakt. Door verschillen in (productie)standaarden in verschillende landen en daarmee in productiekosten, kan oneerlijke concurrentie ontstaan. Ook zijn er zorgen over de effecten van een akkoord op het milieu, bijvoorbeeld door ontbossing.
De Wereldhandelsorganisatie (WTO) zet zich in voor een internationaal handelsstelsel dat gebaseerd is op regels. De EU erkent in het sluiten van verdragen de WTO als de belangrijkste internationale instelling. De WTO een platform voor onderhandelingen in handelsovereenkomsten en behandelt handelsdisputen tussen (groepen) landen. De hoogste geschillencommissie is momenteel echter lamgeslagen door de weigering van Donald Trump om nieuwe leden te benoemen voor het reguliere WTO-beroepsorgaan. Het wegvallen van het geschillenorgaan betekent dat afspraken die binnen de WTO over handel zijn gemaakt in feite niet meer afgedwongen kunnen worden. De afspraken hebben nu een meer vrijwillig karakter. De WTO heeft 164 leden en vertegenwoordigt daarmee 98% van de wereldhandel.
De Europese Unie heeft momenteel 41 handelsovereenkomsten met 72 landen. Ceta (Comprehensive Economic and Trade Agreement) is het handelsverdrag tussen de Europese Unie en Canada. De overeenkomst is na goedkeuring door het Europees Parlement voorlopig in werking getreden op 21 september 2017. In het akkoord mag er onder andere meer zuivel tariefvrij naar Canada en meer rund- en varkensvlees naar de EU. Ceta zal volledig en definitief in werking treden wanneer alle parlementen van de Europese lidstaten de overeenkomst hebben geratificeerd. In Nederland heeft de Tweede Kamer al ingestemd met het verdrag. In de Eerste Kamer moet nog worden gestemd.
Mercosur is de naam voor het handelsverdrag met het Zuid-Amerikaanse handelsblok Mercosur (Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay). In 2019 kwamen de EU en Mercosur tot een handelsakkoord. Het akkoord moet nog worden goedgekeurd door de EU-lidstaten voordat het in werking kan treden. De vraag is of er voldoende steun zal zijn voor de invoering van het akkoord. Zorgen zijn er onder andere over de positie van Europese boeren en de impact van meer handel op ontbossing in de Mercosur-landen. De Tweede Kamer steunde in de zomer van 2020 een motie waarin het kabinet wordt gevraagd Brussel te laten weten zijn steun voor het verdrag in te trekken.
