Topman Oekraïense kipgigant MHP: ‘Voedseldistributie is doelwit’

‘Normaal produceren we ongeveer 50% van het pluimveevlees in Oekraïne. Nu is dat zo’n 90%,” schat John Rich, bestuursvoorzitter van het Oekraïense Myronivsky Hliboproduct (MHP), in. Het is een maand geleden dat de Russische invasie van Oekraïne startte, en veel andere grote bedrijven hebben hun deuren moeten sluiten, weet hij.

De van oorsprong Australische Rich praat vanuit Slovenië, waar hij met een centraal team, voornamelijk vrouwelijke medewerkers die gevlucht zijn uit Oekraïne, de financiële kant van het bedrijf runt en de bedrijfscommunicatie voert. Die twee zijn nauw verweven, want MHP is beursgenoteerd.

Waarde aandeel gehalveerd

De waarde van het aandeel is in de eerste maand oorlog gehalveerd. “Dat MHP een integratie is, zorgt ervoor dat het bedrijf nu wel door kan”, zegt Rich. Als één van de weinigen. Volgens hem zijn verder nagenoeg alle grote producenten van dierlijke producten in Oekraïne uit productie. “Degene die niet geïntegreerd zijn, hebben grote problemen,” zo geeft hij aan. Alleen de van oorsprong Deense varkensproducent Goodvalley (die in het westen van Oekraïne zit) draait ook nog volgens de MHP-bestuurder.

Als organisatie hebben ze eigenlijk een versneld rouwproces doormaakt, zo omschrijft hij het. Door de 5 fases van rouwverwerking, van ontkenning naar acceptatie. “Dat was een proces waar we noodgedwongen snel doorheen moesten.”
_{Tekst gaat door onder foto}

Naar binnenlands producent

MHP zelf lukt het op dit moment om ondanks de oorlog een aanzienlijk deel van de productie in de benen te houden, zij het met kunst- en vliegwerk. Het bedrijf, in 2020 goed voor een jaarproductie van ruim 700.000 ton pluimveevlees, heeft met name locaties in het midden en westen van Oekraïne. De afgelopen weken heeft het bedrijf een transformatie doorgemaakt. Van grote pluimveevlees-exporteur is door de oorlog nu alle productie gericht op de binnenlandse markt.

Omdat het bedrijf zelf volledig verticaal geïntegreerd is, van broederij tot eigen veevoerproductie, kan de productie doorgaan. Wel hebben ze de capaciteit terug moeten schroeven. Momenteel produceert het bedrijf op ongeveer 80% van zijn normale capaciteit. Normaal produceert MHP op jaarbasis bijna net zoveel vleeskuikens als heel Nederland.

Distributiecentra doelwit

De huidige situatie in Oekraïne noemt Rich een catastrofe. “Het is de grootste humanitaire ramp in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog.” Een deel van de kip geeft het bedrijf op dit moment pro bono weg. “Distributie van voedsel is zeer uitdagend geworden,” geeft hij aan. Daar waar de productie redelijk doorloopt, is het moeilijk producten uitgeleverd te krijgen. Distributiecentra van supermarkten zijn specifiek doelwit van Rusland zegt hij. “Daar is geen twijfel over.”

Op internet doen foto’s de ronde van een groot distributiecentrum nabij Kiev dat volledig verwoest is. MHP assisteert nu zelf retailers bij de distributie van gekoelde producten. Het bedrijf doet ook aan directe distributie naar consumenten, daar waar de rest van de keten is weggevallen. Daarvoor worden met name producten uitgeleverd die ‘eetklaar’ zijn.

Geen onderdelen

Logistiek is ‘uitdagend’, zo vertelt de bestuursvoorzitter – met enig gevoel voor understatement, met routes die iedere dag aangepast moeten worden aan actuele situaties. Als chauffeur op de weg zitten in oorlogsgebied is levensgevaarlijk. In de eerste twee weken van de oorlog was de beschikbaarheid van chauffeurs een issue, maar Rich zegt dat zich inmiddels daarvoor mensen gemeld hebben.

Van de 27.000 medewerkers die MHP in Oekraïne heeft, vechten er nu zo’n 1.500 tot 2.000 in het leger. Maar ondertussen hebben zich anderen gemeld om het werk op te pakken, geeft hij aan. Op zich is arbeid daarom niet een probleem, hoewel dat voor sommig specifiek trekkerwerk wel wat lastiger ligt. “Eén van onze grootste problemen zijn vrachtauto’s. Sommige komen uit de EU, sommige uit Rusland. De onderdelen zijn niet te krijgen. We moeten proberen draaiende te houden wat we hebben.”

_{Tekst gaat door onder foto}

Klaar voor zaaiseizoen

MHP is ook één van de grootste graantelers van Oekraïne. Het bedrijf beheert zo’n 370.000 hectare. Voor het nieuwe seizoen heeft het bedrijf in principe alles in huis, vertelt Rich. Van kunstmest tot zaaizaad en brandstof, als het aan de benodigdheden ligt, kan er gezaaid worden. Dat ligt heel anders voor kleinere landbouwbedrijven in Oekraïne, die niet alles op voorraad hebben.

Hij maakt zich zorgen over hoe het daar moet. “Kunstmest het land in krijgen is een grote uitdaging. Opbrengsten gaan daar uiteindelijk onder lijden.” Het oosten van Oekraïne noemt hij op dit moment ‘niemandsland’, niet bereikbaar, en ook het gebied boven Kiev is ‘gecompromitteerd’ door Russische troepen.

Uitstel rente obligaties

Het nieuwe zaaiseizoen, de distributie, het zijn de operationele uitdagingen waarvoor met name het team staat dat in Oekraïne is. Het financiële team in Slovenië heeft een andere uitdaging: kasstromen. MHP heeft een oproep gedaan aan degenen die obligaties van het bedrijf hebben. Het bedrijf verzoekt de houders van obligaties om het uitbetalen van rente 9 maanden te mogen uitstellen. Dat is nodig voor de continuïteit van het bedrijf. “Afgelopen jaar heeft MHP ontzettend goed gedraaid,” aldus Rich.

Eigen vermogen is ook het probleem niet. Maar liquide middelen zijn nodig om het bedrijf draaiende te houden in oorlogstijd. Het bedrijf benadrukt al 16 jaar obligaties uit te geven en aangetoond te hebben altijd hun verplichtingen na te komen. Rich: “De grootste steun die ik nodig heb, is begrip van onze obligatiehouders. We moeten hen bij ons zien te houden.”