Tumult rondom Duits slachterijpersoneel

De afgelopen weken zijn in zeker vier Duitse slachterijen veel medewerkers positief getest op het Covid19-virus. Dat leidde ertoe dat in ieder geval de productie in de locatie Coesfeld van vleescoöperatie Westfleisch op last van de autoriteiten in Noordrijn-Westfalen voorlopig is stilgelegd. Eerder kwam onder meer de Vion-slachterij in Bad Bramstedt in Sleeswijk-Holstein in het zoeklicht van de autoriteiten.

Wat de politici stoort, is de omstandigheid dat veruit de meeste slachterijmedewerkers uit Oost-Europa komen en niet in dienst zijn van de vleesbedrijven zelf, maar van bemiddelaars, en wel als uitzendkrachten en zzp’ers. In het Duits spreekt met in dit geval van zogenoemde subondernemingen.

Verantwoordelijk voor huisvesting

De huisvesting wordt ook geregeld door de bemiddelaars. Het gaat daarbij om een soort pensions waar het wooncomfort en de ruimte per persoon volgens de critici, waaronder de voedingsbond Nahrung, Genuss, Gaststätten (NGG), laag is en het besmettingsgevaar navenant hoog. Desondanks blijven de Roemenen, Polen en Bulgaren komen omdat de beloning – het wettelijke minimumloon – voor hen in vergelijking wat ze in eigen land zouden kunnen verdienen nog steeds aantrekkelijk is. Duitsers zijn daarentegen niet bereid daarvoor het bedoelde werk te doen.

Duitse landbouwdirecteur Vion

De slachterijen, met name de varkensslachterijen, zijn mede dankzij deze personeelsstructuur met ‘Subunternehmen’ als tussenschakel groot geworden, zo klinkt het verwijtend. Daarbij hameren zij – de slachterijen – erop dat ze in de locaties aan alle door de overheid gestelde eisen op het gebied van hygiëne en arbeidsvoorwaarden voldoen. De controle daarop is een zaak van de veterinaire- en voedselveiligheidsinstanties. De huisvestingsomstandigheden echter worden gecontroleerd door de volksgezondheidsinstanties. Vion’s Duitse landbouwdirecteur Heinz Scheer wees na de corona-uitbraak onder het personeel in Bad Bramstedt de verantwoordelijkheid voor de huisvestingsomstandigheden van de hand. Dat is de verantwoordelijkheid van de arbeidsbemiddelaars, aldus Scheer.

Kritiek opgelaaid

De geschetste structuur van slachterijpersoneel en de kritiek daarop is niet iets van vandaag of gisteren, maar speelt al veel langer. Door de coronacrisis is de kritiek echter weer hoog opgelaaid. De felste critici menen zelfs dat er sprake is van slavernijtoestanden, zij het dan ‘moderne slavernijtoestanden’.

We hebben andere wetten nodig nodig voor de vleesindustrie

Minister van arbeid, sociale zaken en volksgezondheid Karl-Josef Laumann van deelstaat Noordrijn-Westfalen, eist tegen de achtergrond van de affaire Bad Bramstedt dat de wetgeving, zoals die nu wordt toegepast in de slachterijen eindelijk eens een keer wordt aangepakt. “We hebben andere wetten nodig nodig voor de vleesindustrie. De slachterijen moeten een grotere verantwoordelijkheid nemen, ook voor de werknemers met een tijdelijk arbeidscontract”, zei hij maandag in een interview met de Deutschlandfunk.

Alle slachterijen dezelfde eisen

De belangenbehartiger van de vleesindustrie, het Verband der deutschen Fleischindustrie (VdF) waarschuwt weliswaar dat door bijvoorbeeld hogere huisvestingseisen de concurrentiepositie van de bedrijven op de tocht komt te staan, maar daaraan heeft Laumann geen boodschap meer. “Met die tegenwerpingen heb ik al jarenlang te maken, maar als alle slachterijen in Duitsland aan dezelfde eisen moeten voldoen, kan ik niet zien waar de economische problemen liggen.”