Verbod bovengronds mest uitrijden in derogatie onterecht

Dat is een onaangename verrassing. Het bericht van de Europese Commissie die twee nieuwe voorwaarden heeft gekoppeld aan derogatie. Eén daarvan betreft het bovengronds aanwenden van mest. Dat mag niet meer tegelijk met meedoen aan derogatie in 2021.

Argumentatie daarbij is de verhoogde ammoniakemissie. Als ik dat lees en tot mij door laat dringen, zou ik het liefst de riek in de wilgen hangen. Derogatie heeft primair met nitraat en waterkwaliteit te maken. Maar, zo blijkt later uit een telefoongesprek met ‘Brussel’, bekijkt de EU derogatie in de context van de situatie in Nederland. Dan komt het snel uit op stikstofcrisis.

Onterechte voorwaarde

Als geen ander weet ik hoeveel moeite het heeft gekost om überhaupt in ons land een vrijstelling voor een klein groepje melkveehouders te krijgen voor het ouderwets uitrijden van het zwarte goud. Nu moet ik dat ook in het Frans gaan uitleggen.

Netwerk GRONDig heeft inmiddels een schriftelijke zienswijze ingediend met daarbij een verzoek tot heroverweging van deze voorwaarde. Of de EU daar iets mee gaat doen? De realiteit is dat ze de brief denk ik voor kennisgeving aannemen. Maar ik hoop wel dat in het traject voor de volgende derogatie, waarvan de onderhandelingen in 2021 starten, deze onterechte voorwaarde van tafel gaat.

Ik ben ervan overtuigd dat ons ministerie de benen uit het lijf gaat lopen om het bovengronds én derogatie samen weer mogelijk te maken. LNV heeft zich namelijk eindelijk bekeerd. Het geeft toe dat er een relatie is tussen de input van eiwit/stikstof en hoeveelheid NH₃. Iets wat het kleine groepje boeren dat bovengronds aanwendt al vijftien jaar roept, maar dat door de elitaire, ver-weg-van-de-praktijk-staande Commissie van Deskundigen Meststoffenwet (CDM) altijd wordt en werd ontkend.

Wormen tellen

Bij de CDM prevaleert technologie boven biologie. Prevaleert een rekenmodule boven wormen tellen. Hun gezworen emissiearm aanwenden, vinden wij een end of pipe-oplossing. Wegstoppen onder de grond alsof stikstof niet bestaat. Dat mag dan wel op papier NH₃ naar de lucht reduceren, maar nieuwe metingen bij een ander rantsoen van ‘bovengrondse boeren’ worden geweigerd!

De kleine groep melkveehouders die hun mest bovengronds aanwenden doen dit vanuit een brongerichte kringloopgedachte

En wat te zeggen van het bodemleven? De leden van de CDM hebben nog nooit een worm gezien, laat staan een spa in de grond gestoken. Inzetten op biologie daarentegen is brongericht. Daar plegen de deelnemers aan de vrijstelling bovengronds inspanningen voor. De kunstmestgift per hectare is gemaximaliseerd net als ureumgehalte en stikstofoverschot. Feitelijk doen zij al jaren waar het ministerie in Nederland nu eindelijk achterkomt en erkent: hoe minder bedrijfsvreemd eiwit en stikstof over de dam en hoe beter de benutting van bedrijfseigen mineralen, hoe gunstiger dit is om NH₃ te reduceren.

Kringloopgedachte

De kleine groep melkveehouders die hun mest bovengronds aanwenden doen dit vanuit een brongerichte kringloopgedachte. De mest hoort op de grond en wordt door micro-organismen de grond in gewerkt. Het bodemleven tiert daar welig van. Basis voor een gezonde bodem.

Het probleem zit hem dus niet zozeer in Brussel, maar in het Nederlands elitegroepje van wetenschappers die onder meer het CDM bevolken en inmiddels ook advies uitbrengen aan Brussel. De ‘deskundige’ commissieleden doen er goed aan om hun heilige huisje aan te passen: het naar beneden bijstellen van de emissiefactor bij bovengronds aanwenden.

Ik hang mijn riek toch niet in de wilgen. Ik zet hem bij de strostal waar ik dagelijks kom. De riek staat symbool om door te gaan met opkomen voor anders boeren. Voor erkenning van biologie. Want biologie staat tenslotte voor de wetenschap van het leven.

Diana Saaman is voorzitter van Netwerk GRONDig