Verbreden met dank aan subsidie

Veel meer bedrijven hebben tegenwoordig een neventak: nu al bijna twee derde deel. Dat zie ik niet in mijn omgeving. Want bij een neventak denk ik aan een camping, een varkens- of pluimveestal naast het bestaande bedrijf. En dat zijn er eerder minder dan meer.

Wat recreatie betreft zijn het vooral de wat kleinere bedrijven, die zo hun leven proberen te rekken. De boer is dan veranderd in een man, die de toiletten reinigt, terwijl zijn vrouw de ramen doet van het vakantieverblijf. De omgekeerde wereld. Vroeger had de boer een knecht voor het werk en nu is hij zelf de knecht van de recreant.

Niks mis mee, maar je moet er wel van houden. En dat doen sommigen. Het contact met de mensen op de camping vindt men plezierig. Het is ook goed. Te veel boeren leven alleen in het eigen kringetje en hebben de vensters gesloten voor de ontwikkelingen in de maatschappij. Dat breekt ons op. Dan hebben de boeren met een recreatieve neventak een voorsprong.

Subsidie voor verbreding

Maar terug naar het feit dat het aantal neventakken op de bedrijven snel toeneemt. Uit de cijfers blijkt dat deze stormachtige stijging van de laatste jaren vooral komt door de subsidiestromen van de overheid. Daardoor zijn veel boeren begonnen met natuurbeheer, windmolens, zonnepanelen of biogas. Wij ook. Alleen vind ik de zonnepanelen op de stal geen tweede tak, maar een leuke bijverdienste. Toch zijn wij statistisch gezien een bedrijf met een neventak.

Dat wetend kijk je heel anders naar de cijfers over de forse toename van het aantal bedrijven met een tweede tak. Dan blijkt dat we uitstekend de weg weten te vinden naar de subsidiestromen, want het overgrote deel van de nieuwe activiteiten op de boerderij is subsidiegestuurd. Van natuurbeheer tot zorgboerderij, van biovergister tot zonnepanelen op het dak of op het land.

Grond verhuren voor zonnepanelen

Ook dat laatste neemt toe. Het is ook verleidelijk. Je grond verhuren voor zonneparken levert veel op en je hoeft er niets voor te doen. Natuurlijk zet je je eigen bedrijf wel een beetje op slot, maar ook dat is tijdelijk. Zonneparken kunnen na de afschrijvingsperiode weer verwijderd worden en dan kun je de grond weer als boerenland gaan gebruiken. Dat is anders dan met een bestemming voor de natuur. Dat ben je het voor eens en altijd kwijt.

Dus, dankzij de subsidies zijn er veel meer bedrijven met een neventak. Dat blijft nog wel even zo doorgaan, want je zou wel gek zijn als je de subsidie niet benut door de daken van de stallen te bedekken met zonnepanelen. Iedereen blij: de boer vanwege het inkomen, de milieumensen vanwege de groene stroom en de statistici die kunnen aantonen dat er een nieuwe ontwikkeling bij de verbreding van de boerderij is ingezet.

Ondernemen is ook profiteren van het geld van de overheid. Alleen, het is tijdelijk. Structureel verandert er weinig tot niets op de boerenbedrijven. Er is geen echte nieuwe ontwikkeling in gang gezet. Dat is zorgelijk voor de toekomst.