Vleesheffing en suikertaks opnieuw op tafel

Dat staat in het rapport ‘Tenminste houdbaar tot, bewegen naar een duurzaam voedselsysteem’ dat minister Wopke Hoekstra naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

Het rapport maakt deel uit van zestien studies op verschillende beleidsterreinen in het kader van de Brede Maatschappelijke Heroverwegingen. In de rapporten is geen rekening gehouden met de huidige crisis rond het Covid-19-virus.

Opties voor toekomstig regeringsbeleid

Politieke partijen kunnen de rapporten als inspiratiebron gebruiken bij het opstellen van hun verkiezingsprogramma‘s. De rapporten bevatten opties voor toekomstig regeringsbeleid. Het huidige kabinet levert informatie, maar heeft niet het doel de voorstellen uit te werken of in te dienen.

Het Nederlandse voedselsysteem is niet houdbaar. Verduurzaming van het systeem zal van iedereen aanpassingen vergen. Volgens de studie op gebied van land- en tuinbouw en de verdere voedselketen staat dat “de huidige manier waarop we omgaan met voedsel maatschappelijke problemen” veroorzaakt.

“De emissies van broeikasgassen zoals koolstofdioxide, stikstofoxiden en methaan, en van ammoniak, nitraat, fosfaat, en andere chemische stoffen (bestrijdingsmiddelen, biociden) die vrijkomen bij voedselproductie zetten milieu en klimaat onder druk. De hoeveelheid land en grondstoffen die voor productie en consumptie van voedsel worden gebruikt, vormt een bedreiging voor de biodiversiteit, en overmatige en ongezonde voedselconsumptie leidt tot een toename van obesitas en andere voedselgerelateerde ziekten.”

Heffingen en subsidies

De overheid kan proberen een omslag teweeg te brengen, bij voorbeeld door in de vorm van heffingen of subsidies financiële prikkels aan te brengen. Maar, zegt de werkgroep, eerst moet duidelijk zijn hoe een duurzaam voedselsysteem er eigenlijk uit moet zien en welke gevolgen dat heeft voor iedereen die in de keten actief is. Nieuw beleid moet gericht zijn op zowel de boeren en tuinders, als de consumenten.

Overdrachtsbelasting op landbouwgrond

Voorbeelden van fiscale prikkels zijn de beperking of afschaffing van de vrijstellingen op de overdrachtsbelasting op landbouwgrond en de landbouwvrijstelling in de winstsfeer. De werkgroep tekent daarbij meteen aan dat afschaffen van die regelingen ongewenste effecten kan hebben voor de grondmobiliteit en de mogelijkheid om de landbouw te herstructureren of te extensiveren.

Aan de consumentenkant is het mogelijk om niet-duurzaam voedsel duurder te maken. Daarbij wordt gedacht aan vlees en suiker. Berekeningen laten zien dat een verbruiksbelasting op vlees jaarlijks € 850 miljoen kan opleveren vanaf 2023, oplopend tot € 1,7 miljard na 2025. Dat geld kan worden ingezet om bedrijven te helpen extensiveren en verduurzamen.

Lage prijzen voor vlees

De True Animal Protein Price Coalitie is verheugd over de rapportage van Hoekstra. Voorzitter Pier Vellinga zegt dat de lage prijzen voor vlees klimaatschade, ontbossing, verminderd dierenwelzijn, hoge zorgkosten en lage boereninkomens veroorzaken. “Een eerlijke, iets hogere prijs voor vlees draagt flink bij aan de oplossingen van deze problemen.” Vellinga roept politieke partijen op om de voorstellen over te nemen in de verkiezingsprogramma‘s. “Het levert winst op voor iedereen: goedkopere groenten en fruit, extra geld voor verduurzaming bij boeren, lagere zorgkosten, schoner milieu en meer dierenwelzijn.”