Voedselproductie transparant maken met Planet-score

Duurzaamheidslabels zijn een hot topic, weet Sabine Bonnot van Planet-score. “De Europese Commissie heeft de ambitie uitgesproken om een consumentenlabel voor duurzaam voedsel te ontwikkelen, dat deel uitmaakt van de farm-to-fork-strategie. De grote discussie rond de komst van dit consumentenkeurmerk voor duurzame voeding is hoe je duurzaamheid meet. Vaak wordt gezegd, ‘we hebben al genoeg labels beschikbaar waarom moet er een nieuwe komen?’ Maar niet één label dekt volledig de lading.”

Planet-score heeft LCA als uitgangspunt

Ter illustratie noemt ze de Life Cycle Analysis (LCA). “LCA is op zich een heel goed systeem, maar de analyses zijn gericht op efficiëntie. Hoe intensiever de productie, hoe beter de score. Bovendien houdt LCA geen rekening met het bevorderen van biodiversiteit en met de grote, negatieve effecten van pesticiden, GMO, antibiotica en synthetische meststoffen.” Daardoor geeft dit soort keurmerken geen goed en volledig beeld, vindt ze. “Een keurmerk moet niet alleen rekening houden met de verwerking van de producten, het verpakken en het transport, maar ook met de verschillende veehouderijsystemen. Het is heel belangrijk dat consumenten transparante informatie ontvangen. Daarom heeft Planet-score LCA als uitgangspunt genomen en aangevuld met andere indicatoren.”

Planet-score is een onafhankelijke en transparante methode voor de milieu-etikettering van voedsel

“Planet-score is ontworpen door wetenschappers en experts die zich inzetten voor het algemeen belang. Het label wordt ondersteund door een groot deel van het maatschappelijk middenveld”, legt Marian Blom van Bionext uit. “Het is een onafhankelijke en transparante methode voor de milieu-etikettering van voedsel.”

“Alle indicatoren krijgen een afzonderlijke score”, vult Bonnot aan. “Dat zorgt voor duidelijkheid bij de consument. Daardoor is het mogelijk om verschillen te laten zien tussen producten in dezelfde categorie voedingsmiddelen. Met deze genuanceerde beoordelingen wordt greenwashing tegen gegaan.”

Lancering in Frankrijk

Planet-score is twee jaar geleden in Frankrijk gelanceerd naar aanleiding van een oproep van de Franse regering voor vrijwillige etiketteringssystemen om consumenten tegen eind 2021 informatie te verstrekken over de milieu-impact van producten. De Franse overheid is volgens Bonnot koploper op het gebied van ecolabelling met twee non-overheidssystemen op de markt: Eco-score en Planet-score.

Blom licht toe: “Beide keurmerken gaan uit van LCA, aangevuld met extra criteria. Het grote verschil is dat de Eco-score nog steeds uitkomt bij één score (A t/m E). De eindscore is een optelling van plussen en minnen, waarbij het niet duidelijk is wat de impact van de verschillende onderdelen is. Planet-score maakt in het label een uitsplitsing. Daardoor wordt duidelijk hoe het product scoort op pesticidegebruik, biodiversiteit en klimaat en, als het dierlijke producten betreft, het houderijsysteem.”

Niet alleen biologisch

Als kritiek wordt wel eens gezegd dat het keurmerk alleen toepasbaar is voor biologische producten. Dat is volgens Blom onterecht. “Planet-score is een neutrale duurzaamheidsmeter. Je kunt voor ieder product de score berekenen, als je de informatie over de landbouwpraktijk invult. De biologische landbouw heeft wel als voordeel dat een aantal van de productieregels wettelijk is vastgelegd, waardoor het invullen makkelijker gaat.”

Je kunt voor ieder product de score berekenen, als je de informatie over de landbouwpraktijk invult

Planet-score wordt ook toegepast door gangbare ondernemers, weet ze. “Ze gebruiken het keurmerk om te kijken hoe de score verandert als ze de samenstelling van hun producten aanpassen, zoals bijvoorbeeld de herkomst van het vlees als ingrediënt voor een broodje hamburger.”

Planet-score in Nederland

Inmiddels werken meer dan 180 bedrijven met Planet-score en zijn meer dan 20.000 producten gecertificeerd. Het keurmerk wordt niet meer alleen in Frankrijk gebruikt, maar bijvoorbeeld ook in Spanje, Italië en België. Bonnot verwacht dat binnenkort ook in Nederland de eerste producten voorzien zijn van een Planet-score. “Inmiddels zijn we hierover met een aantal partijen in gesprek.”

Blom licht toe: “Het is een privaat keurmerk. Bedrijven kunnen er zelf voor kiezen om de Planet-score te laten uitrekenen en op hun verpakkingen te plaatsen. Vooral bedrijven die aan de Franse markt leveren, zullen met het keurmerk aan de gang willen.”

Complexiteit zichtbaar maken

Ze hoopt dat zowel biologische als niet-biologische bedrijven in Nederland met Planet-score aan de slag gaan. “Om te kijken hoe ze scoren, maar ook om het keurmerk als instrument te gebruiken om duurzaamheid van hun productieproces te vergroten. Duurzaamheid meten en daar een uitspraak over doen, is ingewikkeld. Er zijn namelijk veel verschillende aspecten die samenhangen met de productie van levensmiddelen en die meespelen bij de vraag of een product werkelijk duurzaam is. Het gaat veel verder dan alleen de simpele discussie of je met zo weinig mogelijk input zo veel mogelijk kilo’s kunt produceren. Planet-score zegt ook iets over de impact van de productiemethode op de draagkracht van de planeet. Het keurmerk maakt de complexiteit van integrale duurzaamheid zichtbaar en informeert consumenten daarover.”

Bonnot sluit zich daarbij aan: “Het Planet-score label is een relevant instrument voor consumenten om te kiezen en voor bedrijven om in actie te komen. Om bij te dragen aan de dagelijkse strijd tegen de achteruitgang van de biodiversiteit, klimaatverandering, ontbossing, water- en luchtverontreiniging. Bovendien is het zowel geschikt voor Business to Consumer, Business to Business als voor restaurants en catering. Hiermee brengen we de markt werkelijk in beweging.”