Voermaatregel toont macht ministerie

Politici zeggen vaak dat ze niet op de stoel van de ondernemer willen gaan zitten. En dus moet een ondernemer zelf bepalen wat hij een koe voert. De bewegingsvrijheid die hij hierbij heeft, wordt dit najaar echter behoorlijk beperkt. Landbouwminister Carola Schouten is met haar ministeriële regeling wel even op de stoel van de ondernemer én van de voerfabrikant gaan zitten.

Referentiejaar 2018 was extreem droog

De regeling lijkt aan de tekentafel ontworpen. Referentiejaar 2018 was extreem droog. Het ruwvoer bevatte toen heel veel ruw eiwit (RE), waardoor het RE-gehalte in het krachtvoer laag was. Met deze regeling wordt met de kaasschaaf nog een beetje ruw eiwit van deze lage norm van 2018 af gehaald.

In de toelichting bij de regeling windt het ministerie er ook geen doekjes om. Er is gekeken naar het RE-gehalte in krachtvoer in de laatste drie jaar, waarbij blijkt dat dit in 2018 het laagst was. “Daarom is dat jaar bij de bepaling van de normen als referentiejaar gekozen om de beoogde stikstofreductie van 0,2 kTon te bereiken”, aldus het ministerie.

Heeft de regeling het gewenste effect?

Of de regeling namelijk het gewenste effect heeft, is maar zeer de vraag. Zo zijn er geen normen voor de hoeveelheid krachtvoer die een veehouder aan zijn dieren geeft. In theorie kan hij dus dezelfde hoeveelheid eiwit aan zijn dieren blijven geven, maar dan door meer brok te voeren met een lager gehalte aan ruw eiwit. Grondstoffen met hoge gehaltes, zoals raapschroot mag niet meer aanwezig zijn op bedrijven of worden gevoerd. Zelfs geen kruiwagen, terwijl als je het aandeel van deze grondstof in het rantsoen verlaagt, je net zoveel stikstofreductie kan halen als via het verlagen van het RE-gehalte in krachtvoer.

Bierbostel en tarwegistcontentraat uitgezonderd

Een aantal grondstoffen, zoals tarwegistconcentraat en bierbostel, worden uitgezonderd voor de regeling. Deze grondstoffen passen prima in het streven naar kringlooplandbouw en het verwaarden van bijproducten, waardoor deze stroom door mag blijven gaan. De begrenzing van het RE-gehalte in veevoer geldt ook maar voor een korte periode: vier maanden. Daarna stopt de regeling automatisch.

De maatregel die Schouten neemt is dun. LTO en Nevedi reageren dan ook negatief. Ze zien liever dat er afspraken worden gemaakt met de sector over het totale voerspoor. Dat wil Schouten ook liever, omdat dit effectiever is. Maar het Landbouw Collectief vertrok bij het overleg, waar die afspraken op korte termijn niet mogelijk bleek. Voor Schouten, die met het kabinet heeft afgesproken om in 2020 voermaatregelen te nemen, restte dus maar één optie: doordrukken om zo de gemaakte afspraken na te komen.

Bij het doordrukken wordt wel rekening gehouden met de haalbaarheid in de praktijk. Zo wordt het doel verlaagd van 0,6 naar 0,2 kTOn reductie. Veehouders bij wie het ruweiwitgehalte in het rantsoen onder de 155 dreigt te komen, krijgen een uitzondering om de diergezondheid niet in gevaar te brengen.

Tweede Kamer kan niet stemmen over ministeriële regeling

De regeling wordt nu voorgelegd aan de Tweede en Eerste Kamer. De mogelijkheden om in te grijpen, zijn voor het parlement echter beperkt. Omdat het om een ministeriële regeling gaat, wordt er niet over gestemd. Alleen via moties kan de minister gevraagd worden de regeling aan te passen.

De vraag is of dit gaat te gebeuren. Hoewel er op het huidige voorstel kritiek is, voldoet het volgens het ministerie wel aan de wettelijke eisen die aan de maatregel wordt gesteld. Op papier klopt het en veel alternatieven lijken er op dit moment niet mogelijk. En dus drukt de minister door, want die mogelijkheid heeft ze. Ze geeft daarmee ook een signaal af naar de sector. Als het niet in samenspraak gaat, drukt ze door.