Waarom stapt Koolmees op en Schouten niet?

“Het is fijn om in uw midden te zijn.” De woorden van Carola Schouten aan het begin van een kort debat in de Tweede Kamer klonken als een hint. De demissionair landbouwminister, vicepremier en sinds deze week ook lid van het formatieonderhandelingsteam voor de ChristenUnie, stuurde een brief aan de Tweede Kamer, waarin ze zei dat haar agenda zo volloopt met formatiebeslommeringen, dat ze wat minder beschikbaar is voor debatten in het parlement.

Donderdagochtend verscheen ze nog wel voor een kort debat. Maar een debat over het natuurbeleid, dat later die dag was gepland, ging niet door.

Daar was een interne procedure in het parlement aan vooraf gegaan. Kamerlid Pieter Grinwis (ChristenUnie) stelde woensdag voor om het natuurdebat tot nader order uit te stellen. Zijn voorstel werd meteen al ondersteund door de andere partijen die betrokken zijn bij de formatiebesprekingen (VVD, D66 en CDA).

Kamerlid Laura Bromet liet woensdag via twitter weten dat ze het ‘geen manier van doen’ vond ‘en al helemaal geen nieuwe bestuurscultuur’, dat de onderhandelende partijen dat zo hadden bekokstoofd. Leonie Vestering (Partij voor de Dieren) sprak donderdag over een ‘schoffering van de Kamer’.

Ministerschap opgeven

Zij waren niet de enigen die de wenkbrauwen fronsten. In sommige media werd de vraag opgeworpen waarom Schouten niet net als D66‘er Wouter Koolmees het ministerschap opgaf, om de handen helemaal vrij te hebben voor de onderhandelingen. Die vraag kun je ook stellen bij VVD-onderhandelaar Mark Rutte.

De premier heeft geen briefje gestuurd aan het parlement met de mededeling dat hij om agendatechnische redenen wat minder beschikbaar zou zijn voor optredens in het parlement. Terwijl iedereen binnen en buiten de Kamer weet dat de premier heel bedreven is om de agenda van de Tweede Kamer te laten aanpassen aan zijn eigen agenda. Misschien had Schouten beter geen briefje kunnen sturen – dan was de ophef minder geweest. Maar dat zou dan niet zo transparant zijn.

Schouten blijft minister. Ze is wat minder beschikbaar zijn voor de debatten in het parlement, maar dat betekent niet dat de brievenstroom gaat stokken of de schriftelijke Kamervragen niet meer worden beantwoord. Ze heeft niet overwogen om haar ministerschap op te geven om de handen vrij te hebben voor de onderhandelingen.

Koolmees niet terug in kabinet

Haar rol is ook niet helemaal te vergelijken met die van Wouter Koolmees. De D66’er redeneert dat hij als informateur (net als Johan Remkes) niet de indruk wil wekken dat hij daar zit om zijn eigen baan veilig te stellen. Hij heeft nu al aangegeven dat hij niet als minister terugkomt in een volgend kabinet. Schouten zit er als lid van de ChristenUnie-fractie bij, zoals Mark Rutte als partijleider van de VVD bij de onderhandelingen zit. Dat is een andere positie dan die van Koolmees en Remkes, die boven de partijen los van hun partijpolitieke afkomst de gesprekken leiden.

Of Schouten straks terugkeert in een volgend kabinet? Veel te vroeg om daar een antwoord op te geven, vindt ze.