‘We durven nu beter water vast te houden’

Waterschappen zijn altijd gewend geweest om overtollig water vooral zo snel mogelijk weg te werken. Maar dat is nu aan het veranderen. Elke druppel zo lang mogelijk vasthouden, maar tegelijk ook beducht zijn op wateroverlast is nu het devies.

De benodigde maatregelen om water vast te houden op het moment dat dat kan, is inmiddels gangbare praktijk. Waterschappen zetten de peilen hoger, zodat water in sloten en eventueel via drainage naar de grondwaterlagen kan zakken. Bij een winter met goede hoeveelheden neerslag, worden de grondwaterstanden zo op de meeste plekken weer aangevuld. Hoe de zomer er dit jaar uit gaat zien, weet natuurlijk niemand. Dus is het een kwestie van voorbereid zijn, op alle mogelijke scenario’s. De afgelopen droge zomers met af en toe pittige buien worden gezien als de eerste voorbeelden van weertypen die met de huidige klimaatverandering vaker in Nederland voor gaan komen.

We zullen mee moeten gaan met het klimaat, op de lagere plekken kunnen we gewassen laten groeien die water nodig hebben

Waterschappen en boeren durven het beter dan voorheen aan om water vast te houden in plaats van het zo snel mogelijk af te voeren. Dat signaleert dijkgraaf Dirk-Siert Schoonman van Waterschap Drents Overijsselse Delta, tevens bestuurder bij de Unie van Waterschappen. De droogteproblemen, die in delen van Nederland de afgelopen jaren structureel zijn gaan worden, zijn volgens hem met alleen techniek al lang niet meer op te lossen. Strategisch water bergen is daarom heel belangrijk. “Zodra je het water weg laat lopen, ben je het kwijt”, is zijn constatering.

Lees ook: Op zoek naar waterbalans

“Het is belangrijk om de waterbalans op orde te houden”, vindt Schoonman. “Waar je water aan de grondlagen onttrekt, moet je op een later moment ook weer water terug kunnen infiltreren. Dat moet je op het niveau van een stroomgebied bekijken, dus nog kleinschaliger dan alleen op het gebied van waterschappen. En dat kunnen die waterschappen niet alleen, daar is ook zeker de gebiedskennis van boeren bij nodig.”

De robuustheid van de bodem is van groot belang

Wat betreft de lange termijn vindt Schoonman dat het gesprek moet gaan over welke teelt op welke plek mogelijk is. “We zullen mee moeten gaan met het klimaat, op de lagere plekken kunnen we gewassen laten groeien die water nodig hebben. Op de hogere gronden moeten droogtebestendige gewassen komen. Dat is onvermijdelijk. We kunnen namelijk niet tot achter de komma de droogteproblematiek oplossen met technische maatregelen. Als je in alle gebieden water wilt kunnen aanvoeren via sloten en kanalen, vergt dat een enorme investering. En als waterschap houden we de kosten graag laag.”

Op de korte termijn is het devies van Schoonman: nu beginnen met het verbeteren van de bodemkwaliteit. “Een goede bodem kan veel vocht vasthouden. Zorgen voor een gezonde bodem kost tijd en inspanning, die zich niet snel terugbetaalt. Daarom is het belangrijk om daar nu mee te beginnen. Het halveren van het organischestofgehalte in de grond is niet zomaar gebeurd, het verdubbelen kan tientallen jaren duren. De robuustheid van de bodem is van groot belang. Als boer kun je daar nu al mee beginnen.”