Weinig prijsverschil tussen gangbare en bio-melk in België

Begin vorig jaar bedroeg het prijsverschil tussen gangbare en biologische melk nog 13,7 cent. Uit de jaarcijfers van de Belgische Confederatie van de Zuivelindustrie valt op te maken dat dit grote verschil 12 maanden later in rook is opgegaan. Biologische melk steeg met 3 cent naar gemiddeld 49,96 cent per liter, terwijl de gangbare melk eind vorig jaar 46,32 cent opbracht. 4 maanden ver in 2022 heeft de gangbare melkprijs die van de biologische bij sommige zuivelverwerkers in België al ingehaald. “En zo kan het gebeuren dat een biologische melkveehouder minder geld voor zijn melk ontvangt dan zijn buurman die op een gangbare manier melk produceert”, vertelt Jan Halewyck, consulent melkvee bij Boerenbond.

In Nederland verschil ook kleiner

In Nederland is een soortgelijk fenomeen nog niet zichtbaar. Wel is het prijsverschil tussen biologisch en gangbaar sinds eind vorig jaar kleiner geworden. Biologisch wordt echter nog wel steeds beter betaald. Het prijsverschil tussen de gangbare en biologische garantieprijs van FrieslandCampina is geslonken van zo’n 12 naar rond de 7 cent per kilo melk.

Biologisch vooral in consumentenartikelen

De reden voor de geringe prijsstijging van biologische melk in België ligt volgens experts mede in het feit dat biologische zuivel vooral in consumentenartikelen, via de retail, de weg naar de markt vindt. Alhoewel de bio-boeren de nieuwe contractonderhandelingen met de supermarkten met spanning afwachten, waarschuwt Renaat Debergh, afgevaardigd bestuurder van BCZ, voor hoge verwachtingen. Het is volgens hem namelijk maar de vraag of de groeiende aanvoer van biologische melk gelijke tred houdt met de stijgende vraag naar biologische zuivelproducten. Hij wijst op het feit dat de productie van biologische melk sterker gestegen is dan de vraag en dat op termijn een onbalans in de markt kan ontstaan. Dit is vorig jaar gebeurd in Frankrijk waar het aanbod van biologische melk gestegen is, maar de vraag van de consument is gedaald. “Hierdoor is 30 procent van de biologische melk in het gangbare circuit verwerkt en gevaloriseerd, wat dus erg nadelig is voor de leveranciers.”

Aanbod groeit sneller dan de vraag

Zo ver is het nog niet in België, maar de BCZ-statistieken wijzen wel uit dat het aanbod sneller groeit dan de vraag. De biologische melkproductie in België is in 5 jaar tijd bijna verdubbeld van 53 miljoen liter in 2016 (1,5% van de melkplas) tot 102 miljoen liter in 2021 (2,4% van de melkplas). De biologische melkproductie groeit sterker dan de productie van gangbare melk. Pluste de laatste vorig jaar met 0,5%, dan groeide het volume biologische melk met 5,8%. Volgens Debergh is de binnenlandse consumptie van 2016 tot 2021 maar met 30% toegenomen. Naast de stijging van de vraag door consumenten, lijken Belgische zuivelverwerkers ook wat marktaandeel gewonnen te hebben op buitenlandse spelers en wordt ook wat biologische zuivel geëxporteerd in de vorm van onder andere melkpoeder. “Hierdoor zijn Belgische verwerkers er de afgelopen jaren redelijk in geslaagd een evenwicht te vinden tussen vraag een aanbod”, zegt Debergh.

Biologisch aandeel Europa

In zijn vrees voor een overcapaciteit wijst hij ook op de ambitie van Europa om tegen 2030 een biologisch aandeel te hebben in het landbouwareaal van 25%. “Momenteel is biologisch een markt in ontwikkeling met een interessant verdienmodel voor de landbouw. We moeten hier heel voorzichtig mee omgaan. De Europese doelstelling is geen haalbare kaart. Door hieraan halsstarrig vast te houden, bewijs je de huidige biologische spelers geen dienst. Integendeel, het kan voor hen zwaar negatieve effecten hebben.”

Geen voordeel van biologische productie

Dit wordt beaamd door Halewyck van Boerenbond. Het Franse voorbeeld toont volgens hem aan dat bio-landbouwers geen enkel voordeel hebben aan een geforceerde groei van de biologische productie binnen de Green Deal, als de consument niet volgt. Over een overcapaciteit maakt de Boerenbond-consulent zich niet meteen zorgen, zeker niet gezien de recente ontwikkelingen. “Het weggevallen van het prijsverschil tussen beide melksoorten zal vermoedelijk een remmend effect op de groei van biologische melkproductie hebben. Een aantal omschakelaars heeft al besloten de transitie naar biologisch voorlopig niet te maken.”