Zelf verantwoordelijk voor verdienmodel

In interviews heeft hij het ook over ‘perspectief bieden’. Dat sluit allemaal aardig aan bij de wensen in de sector, maar lukt het ook? Een studie van WEcR van eind vorig jaar heeft als belangrijke conclusie dat er in 2050 nog steeds landbouw is in Nederland en dat de plantaardige productie vrijwel op peil blijft. Dat is voor de nieuwe minister moedgevend. Echter, vanwege milieueisen en veranderingen in de vraag, krimpt de veehouderij in alle scenario’s, en wel tussen 6 en 23%.

Als ik andere berekeningen mag geloven, zou dat wel eens wat meer kunnen worden. In drie van de vier WEcR-scenario’s staan de inkomens in de primaire sector onder druk en gaan de grondprijzen omlaag. Gezien alle claims op landbouwgrond vind ik die laatste conclusie opmerkelijk.

Het zou wel eens meer een kwestie kunnen zijn van pijn verdelen dan van perspectief bieden

Mede gelet op deze studie is de vraag of Staghouwer voldoende oog heeft voor de complexiteit en de hardnekkigheid van de problemen waar de sector mee te maken heeft en voor de spanning tussen de individuele ambities van de ondernemers en de ruimte die er is op nationaal niveau. Vooral voor de veehouderij zou het beleid, net als dat van zijn voorgang(st)ers, wel eens meer een kwestie kunnen zijn van pijn verdelen dan van perspectief bieden. Ik moet nog zien dat het met een ‘landbouwakkoord’ anders wordt.

Taken overheid

Is het trouwens de taak van de overheid om perspectief te bieden? Volgens mij moet een overheid randvoorwaarden stellen voor de ontwikkeling van een sector, dient ze ongewenste ontwikkelingen tegen te gaan en maatschappelijk gewenste ontwikkelingen te stimuleren. Bij dat laatste moet minder het accent worden gelegd op de ‘eerlijke prijs’ en meer op een passende beloning voor maatschappelijke diensten. Deze taken moet de overheid op een doordachte en consistente manier vervullen, maar daar ontbreekt het nogal eens aan.

De ondernemer zal binnen deze kaders een weg moeten vinden die in zijn situatie perspectief biedt. Niet de overheid, maar de ondernemer zelf is verantwoordelijk voor zijn verdienmodel. Leuker kan ik het in mijn laatste column voor Food&Agribusiness niet maken.

Dit is de laatste column van Cees van Bruchem. Hij is gestopt als columnist.