Zuivelverwerkers België verdienen € 6 per uur in korte keten

Hoeveel kun je als boer verdienen in de korte keten? In België werd een onderzoek opgezet om hierop een antwoord te geven. Steunpunt Korte Keten onderzocht samen met de overheidsdienst FOD Economie of en welke meerwaarde de lokale zuivelverwerkers creëren ten opzichte van gangbare alternatieven.

Het Belgische Steunpunt Korte Ketens bekeek in een onderzoek elf boerderijzuivelaars, hoevezuivelaars in België. Al snel werd de conclusie getrokken dat deze bedrijven slecht te vergelijken zijn omdat zij naast melk ook bijvoorbeeld ijs of kaas verkopen. In de meeste bedrijven werden minimaal drie verschillende productgroepen aangeboden.

Om toch een vergelijking te kunnen maken, werden de volgende eisen gesteld: gemiddeld verwerken de bedrijven 50.000 liter melk op jaarbasis of 10% van de totale productie wordt afgezet in de korte keten. Daarnaast hebben zij twee voltijdsarbeidskrachten in dienst. De omzet verschilt enorm tussen de zuivelverwerkers, van een kleine € 30.000 tot meer dan € 0,5 miljoen.

Meerwaarde € 6 per uur

De meerwaarde ten opzichte van de gangbare Belgische melkprijs is gemiddeld € 77.000. De gecreëerde meerwaarde ontstaat doordat de melk ter plaatse wordt verwerkt. “De parameter ‘Gecreëerde meerwaarde’ werd gedefinieerd als de omzet van de zuivelverwerking minus de verwerkte liters melk, vermenigvuldigd met de eigen gemiddelde melkprijs, aangezien de melk hier ter plaatse verwerkt wordt en niet naar de melkerij gaat. Deze keuze levert een economische meerwaarde op”, is de verklaring. In sommige gevallen liep dit zelfs op tot € 0,5 miljoen, wanneer de ondernemer zich vrijwel alleen focust op de directe verkoop. In het onderzoek werd berekend dat de deelnemende bedrijven gemiddeld € 6 per uur verdienen.

Twee derde vraagt investeringssteun aan

Om groter te worden in de korte ketens, zijn veel investeringen nodig. Hiervoor wordt vaak overheidssteun aangevraagd. Twee derde van de ondervraagden gaf aan investeringssteun te hebben aangevraagd. Dan gaat het met name om geld voor materiële benodigdheden, vooral verwerkingsmateriaal voor producten zoals koelingen, pasteurisators, afvulmachines en snelvriezers. Het minste geld wordt gespendeerd aan marketing zoals een website of webshop. Uit de cijfers blijkt verder dat bedrijven in de opstartfase veel investeren, meer dan € 120.000.

Totale omzet in België € 70 miljoen

In Nederland is een dergelijk onderzoek nog niet uitgevoerd, maar het CBS berekende dat de omzet in korte ketens € 1,5 miljard was in 2019-2020. In Vlaanderen was de omzet in korte ketens in 2019 € 70 miljoen. Met ongeveer 3.000 korteketenproducenten zijn dat er aanzienlijk minder dan in Nederland. In 2020 waren 7.234 bedrijven actief in Nederland, volgens onderzoek van Wageningen UR.