Zweeds onderzoek: ijzer in vleesvervangers niet opneembaar

Dat concluderen onderzoekers van de Universiteit Chalmers en Aarhus Universiteit in een wetenschappelijke studie. De onderzoekers analyseerden 44 verschillende vleesvervangers die in Zweden worden verkocht. De meeste producten waren gemaakt van soja- en erwteneiwit en enkele van gefermenteerde sojaproducten tempeh en mycoproteïnen (eiwitten van schimmels). De merken van de vleesvervangers worden niet genoemd in de studie. Daarom is het onbekend of de producten ook in Nederland worden verkocht.

Geschatte opname van ijzer en zink extreem laag

“We zagen bij deze producten een grote variatie in voedingswaarde en hoe duurzaam ze vanuit gezondheidsoogpunt kunnen zijn. Over het algemeen was de geschatte opname van ijzer en zink uit de producten extreem laag. Dit komt omdat deze vleesvervangers veel fytaten bevatten, antinutriënten die de opname van mineralen in het lichaam remmen”, aldus Cecilia Mayer Labba, de hoofdauteur van de studie.

Onoplosbare verbindingen met mineralen

Fytaten komen van nature voor in bonen en granen. De stoffen hopen zich op wanneer eiwitten uit de bonen en granen worden gehaald voor gebruik in vleesvervangers. In het maagdarmkanaal vormen de fytaten onoplosbare verbindingen met mineralen, zoals ijzer dat voorkomt in plantaardig voedsel (zogenoemd niet-heemijzer) en zink. Dit betekent dat deze mineralen niet in de darm kunnen worden opgenomen.

“Ook ijzer en zink stapelen zich op bij eiwitextractie. Dit is de reden waarom hoge niveaus worden vermeld onder de ingrediënten van het product, maar de mineralen zijn gebonden aan fytaten en kunnen niet door het lichaam worden opgenomen en gebruikt”, zegt Cecilia Mayer Labba.

Tempeh

Tempeh verschilde van andere vleesvervangers in de hoeveelheid ijzer die het lichaam kan opnemen. Dat was volgens verwachting, want de micro-organismen die gebruikt worden bij fermentatie breken fytaten af. Bij de mycoproteïnen viel het hoge zinkgehalte op, zonder bekende opnameremmers. Volgens de onderzoekers is het echter nog onduidelijk hoe goed de darmen de celwanden van mycoproteïnen kunnen afbreken en hoe dit de opname van voedingsstoffen beïnvloedt.

Claims

De onderzoekers stellen dat er alleen claims op producten zouden moeten staan voor voedingsstoffen die door het lichaam kunnen worden opgenomen. Ook zou de industrie meer moeten nadenken over de voedingswaarde van de producten en technieken zoals fermentatie moeten gebruiken en optimaliseren, samen met nieuwe technieken, om de opname van belangrijke voedingsstoffen te vergroten.