Britse organisatie zet winst voedingsindustrie tegenover opbrengst boer

Britse boeren maken hooguit een paar centen winst op wat ze produceren, terwijl de voedselverwerkers en supermarkten er uitstekend aan verdienen. Dat is de strekking van een rapport van Sustain, de organisatie die duurzame voeding in het Verenigd Koninkrijk promoot.

Sustain, een koepel van meer dan 100 bedrijven en organisaties, geeft het rapport de veelzeggende titel: Waar gaat je geld naar toe en waarom vangt de boer zo weinig? De organisatie heeft gedetailleerd geanalyseerd hoe de opbrengsten van vijf alledaagse voedingswaren in de keten worden verdeeld. Het gaat om brood, appels, kaas, wortelen en hamburgers.

Winkelprijs, winst verwerker en opbrengst boer

Op een brood maakt de industriële bakkerij 0,6 cent winst, terwijl de graanteler het moet doen met omgerekend net 0,1 cent. Een stuk cheddar-kaas van een pond kost in de Britse winkel gemiddeld € 2,90. Daarvan vangt de boer 0,06 cent, terwijl zijn productiekosten € 1,71 bedragen. Vier beefburgers kosten in de winkel € 4,10. De vleesveehouder krijgt 1,2 cent, tegenover bijna 8 cent voor het verwerkende vleesbedrijf.

Van de 1 kilo appels die € 2,60 in de winkel kost, ziet de tuinder 3,5 cent. Kan de tuinder zijn appels in de korte keten afzetten, dan zou hij 16 cent per kilo kunnen vangen, tekent Sustain daarbij aan.

We verwachten dat ze voor het landschap en de natuur zorgen, terwijl ze ook nog eens aan de vermindering van de broeikasgassen moeten bijdragen

Vicki Hird, hoofd ‘farming’ bij Sustain, stelt: “Het is verbijsterend om te zien hoe weinig van wat we voor ons voedsel betalen in de handen van boeren en tuinders terecht komt. Zij nemen alle risico’s voor hun rekening en werken vaak onder moeilijke omstandigheden om dat voedsel op onze tafels te krijgen.”

“We verwachten dat ze voor het landschap en de natuur zorgen, terwijl ze ook nog eens aan de vermindering van de broeikasgassen moeten bijdragen. Om dat allemaal te kunnen doen, zouden ze meer geld moeten verdienen. Dat geld moet niet ergens in de keten terecht komen in de zakken van de voedingsindustrie, tussenpersonen en de supermarkten.”

Drie aanbevelingen Sustain voor beter verdienmodel boer

Sustain doet daarom drie aanbevelingen:

1. Er moet striktere wet- en regelgeving komen, waaronder meer bevoegdheden voor de in het VK bestaande toezichthouder Groceries Code Ajudicator. Daarbij gaat het om wettelijke gedragscodes voor de handelsrelaties binnen de voedingsketen en betere etikettering om duidelijk te maken wie wat heeft geleverd.

2. Boeren en tuinders zouden meer routes naar de markt en de eindverbruiker moeten hebben. De organisatie denkt daarbij aan overheidsinvesteringen in kortere ketens en in plaatselijke agri-food infrastructuur zoals sorteercentra en logistieke hubs.

Verwerkers en verkopers moeten meer openbaar rapporteren waar hun overheadkosten eigenlijk voor nodig zijn en hoe de winst is opgebouwd.

Sustain: winsten eerlijker verdelen

Professor Lisa Jack, die het rapport mede heeft opgesteld: “Onze voedingssystemen kennen zeer hoge productie- en overheadskosten, maar de winsten die worden gemaakt kunnen eerlijker verdeeld worden binnen de keten.”

Haar collega Harriet Hammans vult aan: “Boeren verdienen veel meer als ze hun producten kunnen verkopen via plaatselijke kanalen. Die zijn meestal ook nog meer duurzaam dan de keten via grote verwerkers en winkeliers.”