Insectensector ervaart obstakels in kapitaal, markt en kosten

In Europa is de laatste jaren een industrie ontstaan die gelooft dat insecten een belangrijke rol (gaan) spelen in de toekomstige voedselvoorziening. Bedrijven in de sector ervaarden echter verschillende obstakels in het verleden en zien toekomstige risico’s die hun activiteiten kunnen bedreigen. Onderzoekers van Wageningen University & Research brachten samen met andere Europese partners in het Susinchain-project in kaart welke obstakels en risico’s dit zijn. “Het is een geluid uit de sector, waar veel partijen iets aan kunnen hebben”, aldus Hilde Niyonsaba, een van de onderzoekers.

Niyonsaba vroeg 57 Europese bedrijven die zich bezighouden met insectenkweek, de verwerking ervan en voer- en voedingsproducten naar hun ervaringen en verwachtingen op verschillende terreinen. Daaruit blijkt dat de meeste bedrijven, uit alle schakels van de keten, vooral financiële, kosten- en marktobstakels ervaren. Er is een gebrek aan investeringen in de sector en er zijn onzekerheden over kosten en de marktontwikkeling. Daarnaast worden beperkingen op het gebied van wetgeving en opschaling ervaren.

Investeringen en kosten

Voor insectenkwekers is het vooral belangrijk om de productie te kunnen opschalen. Daar ontbrak echter lang de juiste techniek voor en er zijn grote investeringen voor nodig, waarvoor het geld niet zomaar voorhanden is. Voor veel bedrijven, vooral insectenkwekers, zijn daarnaast de hoge kosten voor voer, energie en arbeid zorgpunten. Door de oorlog in Oekraïne zijn de prijzen voor gas en elektriciteit en grondstoffen alleen maar hoger geworden. “Dat zijn operationele kosten die je wel terug moet krijgen uit de verkoop. Dat is lastig wanneer de afzet nog niet in grote hoeveelheden gaat of stabiel is.”

Lees ook: Insecten-start-up De Krekerij stopt door hoge kosten en schulden

Op het gebied van wetgeving zijn de laatste tijd veel ontwikkelingen geweest. Zo hebben steeds meer bedrijven Europese Novel Food-goedkeuring ontvangen om insecten te gebruiken voor humane consumptie. Ook werden insecten in de EU toegelaten als grondstof voor pluimvee- en varkensvoer. “Toch zijn er op dit terrein nog veel onzekerheden. Vragen over substraten waarop de insecten gekweekt mogen worden en de afzet van de frass (insectenmest) leven bij de bedrijven”, aldus Niyonsaba.

Novel Food en marktacceptatie

Voor de bedrijven die zich met afzet richting de voedingssector bezighouden, speelt wetgeving ook een rol. De recente Novel Food-goedkeuringen bieden vaak bescherming van het product voor het bedrijf dat de aanvraag heeft gedaan. “Daardoor kunnen niet alle bedrijven profiteren van de goedkeuringen. Voor veel bedrijven kost het doen van een Novel Food-aanvraag te veel tijd en geld.” Daarbij komt dat de sociale acceptatie van insecten als voedsel langzaam gaat. De afzet kan hierdoor maar langzaam groeien.

De verwachting voor de toekomst is wat positiever dan de ervaringen in het verleden

Voor voerproducenten is het belangrijk dat de insecten die zij aangeleverd krijgen van stabiele en hoge kwaliteit zijn. Ook moeten zij verzekerd zijn van een stabiele aanvoer. Niyonsaba: “Dit laat duidelijk de samenhang in de keten zien. Voerproducenten hebben grote hoeveelheden insecten van constante kwaliteit nodig, maar daarvoor is dus wel productie op grote schaal nodig. Voor de insectenkwekers op grote schaal kunnen produceren, hebben zij echter kapitaal, maar ook zekerheid van afzet nodig.”

_{Lees verder onder foto}

Positieve verwachtingen

De onderzoekers brachten in kaart hoe de bedrijven denken over bepaalde obstakels in het verleden en risico’s voor de toekomst. Daaruit blijkt dat de verwachting voor de toekomst wat positiever is dan de ervaringen in het verleden. “Dat biedt hoop voor de sector.” In het onderzoek was alleen aandacht voor de knelpunten en risico’s, waardoor het lijkt of de hele sector met kommer en kwel te maken heeft. Dat is echter niet het geval, stelt Niyonsaba. “Er is heel veel enthousiasme in de sector en er zijn de laatste jaren veel positieve ontwikkelingen geweest. De bedrijven geloven in de noodzakelijkheid van insecten in de voedselproductie en zetten daar vol op in.”

Het onderzoek moet dan ook handvatten geven om de sector naar een hoger plan te tillen. Dat gaat via het Europese Horizon 2020 project Susinchain, waar het onderzoek onderdeel van is. Doel van dit vierjarige project is om de insectensector naar een hoger niveau van productie en afzet te brengen, om de sector te laten groeien. “Met dit onderzoek laten we zien welke zorgen er leven. Dat biedt voor bedrijven die bezig zijn met insecten inzicht in waar hun ketenpartners mee te maken hebben. Ook voor externe partijen, zoals banken, de overheid en afnemers, biedt het nuttige inzichten. Zo kunnen alle actoren inspelen op wat nodig is in de sector.”