Aanvraag van € 96 miljoen uit Groeifonds voor ‘masterplan’ eiwittransitie

Vijf partijen in de voedingsketen hebben een aanvraag voor € 96 miljoen ingediend bij het Nationaal Groeifonds voor de uitvoering van een ‘masterplan’ voor het versnellen van de eiwittransitie.

Wageningen University & Research, het ministerie van LNV, ZLTO, Larive International en Next Food Collective hebben, samen met 87 betrokken partijen, het doel om de consumptie van peulvruchten in Nederland te verdubbelen voor 2030.

Eiwittransitie gaat niet snel genoeg

Volgens de betrokken partijen gaat de verschuiving van dierlijke naar plantaardige eiwitten niet snel genoeg om de nationale doelen voor klimaat, stikstof en het tegengaan van ontbossing te halen. Hoewel op verschillende niveaus in de voedingsketen inspanningen worden gepleegd, komt nog steeds het grootste deel van de plantaardige eiwitten uit het buitenland en blijft de consumptieverhouding dierlijk en plantaardig niet in balans, zo stellen de initiatiefnemers.

Het plan brengt lopend onderzoek en andere bestaande initiatieven samen en vult ontbrekende kennis aan om de eiwittransitie te versnellen. Verschillende partners voeren eigen acties uit die de doelen van het plan ondersteunen. Het grootste gedeelte van het budget gaat naar gezamenlijke activiteiten.

Teelt en consumptie plantaardig eiwit bevorderen

Uiteindelijk moet het voor boeren economisch haalbaar worden om gewassen met veel plantaardige eiwitten, zoals soja, erwten, veldbonen en lupine, te telen. De opbrengst per hectare moet omhoog en de bestrijding van plantziektes moet worden verbeterd. Volgens de betrokken partijen heeft de voedingsindustrie behoefte aan kennis om productieprocessen om te schakelen van geïmporteerde soja naar Nederlandse peulvruchten.

Voor de consument moet de fysieke voedselomgeving veranderd worden, zoals het aanbod in supermarkten of menu’s van restaurants. Door consumenten op meer plekken in aanraking te laten komen met plantaardige eiwitten, zouden zij makkelijker daarvoor kiezen. Een van de onderzoeksvragen is of het eten van plantaardige vleesvervangers een nodige tussenstap is die uiteindelijk leidt tot het consumeren van peulvruchten die minder bewerkt zijn.

Import van soja kan met 4 miljoen ton omlaag

Deloitte berekende dat het plan € 2,6 miljard aan economische activiteit oplevert. Daarnaast zou de Nederlandse import van sojabonen (4 miljoen ton, waarvan een miljoen ton meteen doorgevoerd wordt) met een derde kunnen worden teruggebracht en de CO₂ en stikstof uitstoot kunnen verminderen. Ruim 7.700 boeren zouden moeten kunnen profiteren van het plan door nieuwe perspectieven en verdienmodellen.

Het plan heeft de naam EPPIC (Economically-Powered Protein Transition through Innovation in Chains) en moet ook internationaal betekenis krijgen. “Nederland heeft al ontzettend veel expertise in huis voor innovatie in de landbouw en de hele voedselketen. Op het gebied van de eiwittransitie is nu het moment om wereldwijd een koploperspositie in te nemen”, stelt Stacy Pyett, programmaleider Proteins for Life aan WUR.

Ook kijken naar veevoer

De focus ligt op plantaardige eiwitten in humane voeding, maar de partijen nemen ook veevoer in het plan mee. Om rendabele teelten op te zetten, is afzet naar humane voeding belangrijk. Vierkantsverwaarding is echter ook van belang, waardoor afzet naar veevoer een rol speelt.

Later dit jaar zal blijken of de partijen het aangevraagde bedrag uit het Nationaal Groeifonds krijgen toegewezen. Het project zou dan vanaf 2024 van start kunnen. Het totale budget voor het programma bedraagt € 159 miljoen.

Partners zijn onder andere Agrifirm, FrieslandCampina, Van Drie Groep, Unilever, ForFarmers, Vivera, Enough en Cosun.