CSRD en duurzaamheidsverplichtingen: dit zijn de kansen

Over de nieuwe wetgeving CSRD (Corporate Sustainable Reporting Directive) is nog veel onbekendheid. Tijdens een webinar, dat in het kader van de Biokennisweek is gehouden, vertelde duurzaamheidsexpert Maarten van Oosterhout van HAS green academy over de kansen. “De nieuwe Europese regelgeving zorgt voor meer transparantie en duurzaamheid en gaat greenwashing tegen.”

De Europese Corporate Sustainable Reporting Directive (CSRD)-wetgeving, oftewel wetgeving op het gebied van het rapporteren over duurzaamheid, is dit jaar ingegaan. Europese bedrijven zijn verplicht om op een gestandaardiseerde manier over zaken als hun klimaatimpact, vervuiling en werknemerswelzijn te rapporteren.

Veel vragen rondom CSRD-wetgeving

Maarten van Oosterhout, duurzaamheidsexpert en hogeschooldocent van HAS green academy, merkt dat veel bedrijven met vragen zitten: “Ze willen onder meer weten wanneer ze met de nieuwe wetgeving te maken krijgen, over welke thema’s ze moeten rapporteren, hoe ze moeten rapporteren en of ze daar nieuwe IT-systemen voor nodig hebben.” Dat is de aanleiding voor het webinar ‘CSRD en duurzaamheidsverplichtingen, zie je kansen!’ dat tijdens de Biokennisweek is gehouden.

“Op het gebied van duurzaamheid is er natuurlijk veel te doen op tal van fronten”, begint Van Oosterhout zijn verhaal. “We dreigen allerlei grenzen van de planeet te overschrijden en er is echt actie nodig. De verplichte CSRD-wetgeving moet hieraan een bijdrage leveren.”

Welke bedrijven vallen onder de CSRD?

De CSRD geldt per 1 januari 2024 voor bedrijven die nu ook al onder de Non-Financial Reporting Directive (NFRD) vallen en voor 2025 ook voor grote ondernemingen die niet aan de NFRD hoeven te voldoen. Deze bedrijven hebben een omzet die hoger is dan € 50 miljoen per jaar, een balanstotaal van meer dan € 25 miljoen en meer dan 250 medewerkers in dienst.

In 2026 komen ook de beursgenoteerde midden- en kleinbedrijven aan de beurt. In 2028 volgen de overige midden- en kleinbedrijven. Van Oosterhout licht toe: “In eerste instantie moeten dus de grote bedrijven over duurzaamheid rapporteren, maar dat geldt ook voor de keten daarachter.”

Het keteneffect is volgens hem heel belangrijk. “De grote bedrijven beginnen eerst, maar de hele keten wordt waarschijnlijk in actie gebracht om alles inzichtelijk te maken. Dat kan betekenen dat ook aan kleine ondernemers in de keten vragen worden gesteld, bijvoorbeeld over de footprint van een bepaald product.”

Drie gebieden: ESG

In de CSRD komen drie gebieden aan bod: Environment (milieu), Social (sociaal), en Governance (bestuur), ook wel ESG genoemd. “Er zijn zowel verplichte onderdelen die voor alle bedrijven gelden als onderwerpen die niet voor alle bedrijven relevant zijn. Als je een verkoopkantoor hebt, dan zul je waarschijnlijk niet over vervuiling hoeven te rapporteren. Maar een varkensbedrijf moet dat wel doen.”

Bepaal goed over welke onderwerpen je gaat rapporteren, adviseert hij. “De eerste stap die je moet gaan uitvoeren, een zogenoemde materialiteitanalyse, helpt daarbij. Hiermee breng je in kaart wat voor jouw bedrijf relevant is. Daarbij gaat het zowel om de impact die jouw bedrijf heeft op de omgeving, als omgevingsfactoren zijn van invloed op jouw eigen proces. Op het gebied van arbeidskrachten moet je bijvoorbeeld aangeven hoeveel mannen en vrouwen er in dienst zijn en hoeveel tijdelijk en vast personeel. Hieruit kun je bepaalde conclusies trekken, die wellicht van invloed zijn op je bedrijfsbeleid. Zo kun je bijvoorbeeld vastleggen dat je een meer gelijke verdeling tussen mannen en vrouwen in je bedrijf wilt realiseren. Dat is dan eigenlijk de volgende stap die je neemt.”

Voordelen van CSRD

De CSRD heeft verschillende voordelen, weet Van Oosterhout. “De wetgeving zorgt voor een standaardisatie van de rapportages over duurzaamheid. Ook wordt het voor bedrijven veel duidelijker welke impact ze kunnen maken en welke doelen ze moeten stellen om hun duurzaamheid te verbeteren. Dus uiteindelijk leidt de nieuwe wetgeving tot verdere verduurzaming, die door de jaren heen gemonitord wordt en waaraan steeds meer bedrijven hun bijdrage moeten leveren.”

Door de CSRD ontstaat er een zorgplicht binnen de keten, benadrukt hij. “Je moet duidelijkheid verschaffen over de producten die je levert. Daardoor wordt de transparantie verhoogd. Ook komt er meer inzicht in de route die producten hebben afgelegd. Ontbossing vindt natuurlijk niet alleen maar plaats door het verbouwen van gewassen, de hele keten is daarmee gemoeid.”

Over de invloed van de nieuwe wetgeving op bijvoorbeeld de productkeuze van retailers zegt hij: “Waarschijnlijk blijven de prijs en de kwaliteit van de producten leidend, maar uiteindelijk wordt de duurzaamheidsrapportage wel een onderdeel van de kwaliteit. Als je deze als bedrijf op orde hebt, dan zal jouw product -mits het over een goede prijs en kwaliteit beschikt- eerder worden gekozen dan een product van een producent die geen inzicht biedt in de duurzaamheid. Daardoor kan het zijn dat biologische producten, die op een aantal punten duurzamer zijn dan de gangbare producten, een voordeel hebben. Met mogelijk een groeiend marktaandeel als resultaat.”

IT-systemen spelen een belangrijke rol in het vergemakkelijken van de rapportage. “De IT-systemen worden momenteel vooral ingezet voor dataverzameling en data-omrekening. Ze verzamelen dus allerlei gegevens over verschillende duurzaamheidsaspecten, waaruit conclusies getrokken kunnen worden. Inmiddels zijn diverse leveranciers hierop ingesprongen. Ze zien een duidelijke markt, omdat heel veel bedrijven aan de verplichte reportage moeten voldoen. Maar het blijft wel een zoektocht naar het meest geschikte systeem voor jouw bedrijf.” De verwachting is dat het rapporteren steeds verder geautomatiseerd wordt. “Momenteel worden er programma’s ontwikkeld, die op basis van Artificial Intelligence de volledigheid van een rapportage checken.”

Tips voor kleine bedrijven

Voor kleinere bedrijven heeft hij het volgende advies: “Veel grote bedrijven zijn zich al aan het voorbereiden. Vaak hebben zij een speciale duurzaamheidscoördinator in dienst. Maar ook voor kleine bedrijven is de nieuwe wetgeving belangrijk. Ook zij moeten ermee aan de slag gaan. Zorg dat je goed voorbereid bent. Het zou mooi zijn als de kennis die de grotere bedrijven nu opdoen, ingezet kan worden voor de kleinere bedrijven.”