Nederland trekt aan melk uit België en Duitsland om stikstofbeleid

De Nederlandse zuivelindustrie gaat als gevolg van het stikstofbeleid mogelijk zo’n 2 miljard kilo melk importeren uit België en Duitsland.

Het Nederlandse stikstofbeleid kan grote gevolgen hebben voor de zuivelindustrie in België en het westen van Duitsland. Dat blijkt uit een presentatie van Christophe Lafougère, CEO bij marktonderzoeksbureau Gira, tijdens de jaarvergadering van de Belgische Confederatie van de Zuivelindustrie (BCZ).

Minder aanvoer Duitse en Belgische zuivelverwerkers

Lafougère geeft aan dat de melkproductie in Nederland als gevolg van het stikstofbeleid richting 2030 met zo’n 30%, ofwel 4 miljard kilo, kan afnemen. Vervolgens gaat hij ervan uit dat de Nederlandse zuivelindustrie de helft van dit melkvolume gaat importeren. Dat is financieel interessant in een straal van maximaal 300 kilometer rond de fabrieken. Dit kan grote gevolgen hebben voor de zuivelindustrie in België en het westen van Duitsland.

Als Nederland 2 miljard kilo melk uit België gaat importeren, betekent dit voor de Belgische zuivelindustrie een vermindering van de melkaanvoer met maar liefst 46%. Voor het westen van Duitsland zou het gaan om een afname van 17%. Bij een gelijkwaardige verdeling tussen België en het westen van Duitsland gaat het om afnames van respectievelijk 23% en 8%.

Melkprijs verhogen om meer melk te krijgen

De enige manier waarop zuivelondernemingen meer melk aan zich kunnen binden, is door de melkprijs te verhogen. Dat kan alleen door zich te richten op zuivelproducten met toegevoegde waarde. Lafougère spreekt van een mogelijke prijzenoorlog tussen zuivelondernemingen. Verschillende Nederlandse zuivelondernemingen zijn al actief leden en leveranciers in België en Duitsland aan het werven.

Afgelopen jaar steeg de omzet in de Belgische zuivelindustrie met 30% naar € 7,07 miljard. Tegelijk kromp het volume verwerkte melk met 1% naar 4,7 miljard liter. Het aandeel van Belgische melk in de melkverwerking steeg van 80% in 2018 naar 92% in 2022. Het handelsoverschot is in de afgelopen twee jaar verdubbeld naar € 488 miljoen.

Historisch hoog investeringsniveau Belgische zuivel

Wat betreft export bleven buurlanden Nederland en Frankrijk veruit de belangrijkste bestemmingen. Het aandeel van derde landen als afzetmarkt bleef stabiel op 30%. De Belgische zuivelindustrie investeerde € 180 miljoen. Het gaat volgens BCZ om een historisch hoog investeringsniveau. Dit zou het geloof van de Belgische zuivelindustrie in de eigen toekomst onderschrijven.

De melkprijzen in België stegen afgelopen jaar met 47%. Kosten als energie, verpakkingen en machines stegen fors. De verwerkers konden de kostenstijgingen volgens BCZ veel te laat en slechts gedeeltelijk doorberekenen. Dit drukte vooral de rentabiliteit van consumentenproducten in de retail, meldt de sectororganisatie.

De Belgische melkveehouders wisten als gevolg van de hoge melkprijzen een ‘mooi bedrijfseconomisch resultaat’ neer te zetten. Op basis van de marktvooruitzichten voor de komende jaren zien de economische perspectieven voor melkveebedrijven er volgens BZC positief uit. De investeringen van de zuivelindustrie versterken dit perspectief.

Het aantal melkkoeien in België is met 1,2% gestegen naar 543.680. De melkproductie in België nam als gevolg van de hoge melkprijzen met 3,1% toe ten opzichte van een jaar eerder. Het melkvolume kwam daarmee uit op 4,3 miljard liter. Opvallend is de toename van de melkproductie in Vlaanderen van 4,5% naar ruim 3 miljard liter. In Wallonië bleef de aanvoer nagenoeg gelijk op ruim 1,2 miljard liter.

Onzekerheid in Belgische melkveehouderij

Ondanks de goede economische vooruitzichten voor de melkveehouderij ontbreken voor veel individuele melkveebedrijven in Vlaanderen rechtszekerheid en ontwikkelingsmogelijkheden, geeft BCZ aan. Deze rechtszekerheid is volgens BCZ nodig om te kunnen investeren in een duurzame melkproductie. Er is onzekerheid over de beschikbaarheid van voldoende melk in de toekomst. Net als in Nederland is ook de Belgische zuivelindustrie van mening dat doelstellingen met betrekking tot stikstof en klimaat met innovatie en technologische vooruitgang gehaald kunnen worden. BCZ pleit daarom voor een totaalaanpak.