Stimuleer duurzaam boeren, gezond eten en eerlijk afrekenen

Terwijl er met de nodige onzekerheid wordt gewerkt aan een nieuw kabinet, heeft de Transitiecoalitie Voedsel een aantal aanbevelingen opgesteld voor het toekomstige landbouw- en voedselbeleid. “Wij pleiten voor een heldere visie voor de lange termijn, voor drie nieuwe uitgangspunten waaraan elk beleid zou moeten worden getoetst en we doen vijf eerste voorstellen voor concrete maatregelen”, aldus Willem Lageweg, directeur Transitiecoalitie Voedsel.

De politiek moet opschieten met een samenhangende visie op de toekomst van onze boeren, ons eten en onze ruimte. Een goede samenwerking met alle betrokkenen en steun aan vernieuwers en wijkers zijn daarbij van groot belang. De Transitiecoalitie Voedsel doet de volgende aanbevelingen.

Kwaliteit van voedsel centraal

Wij stellen voor om het beleid voortaan te richten op de kwaliteit van voedsel en veel minder op de kwantiteit. Dat geldt zowel voor de productie als de consumptie van voedsel. Vanzelfsprekend binnen de randvoorwaarden van klimaat, water, bodem, biodiversiteit en lucht. En met nieuwe uitgangspunten voor duurzaam boeren, gezond eten en eerlijk afrekenen.

Bij het belonen en beprijzen geldt dat het goede wordt beloond en de vervuiler betaalt

Technologische innovatie, nieuwe samenwerkings- en bedrijfsmodellen en nieuwe kennis van teeltsystemen en agro-ecologie bieden veel kansen. Ook het leveren van publieke en private diensten op terreinen als klimaat, natuur, recreatie en zorg biedt veel nieuwe mogelijkheden. Het is de taak van de overheid om al deze vormen van innovatie en samenwerking te stimuleren en te ondersteunen.

Drie uitgangspunten

Duurzaam boeren, gezond eten en eerlijk afrekenen hangen nauw met elkaar samen. Wij bepleiten drie leidende principes waar alle beleid aan moet voldoen.

– Gezondheid voorop. Gezondheid en welzijn van mens en dier staan voorop bij de productie, de verwerking, de consumptie en het aanbod van hoogwaardig voedsel uit een vitale bodem. Dat zorgt voor een flinke daling van ziektes zoals obesitas en kanker en tot vermindering van stikstof en andere emissies.

– Duurzaam boeren. Boeren zorgen voor gezonde en duurzame producten uit een gevarieerd landschap en een dierwaardige veehouderij. De kringloop van voedingsstoffen wordt zo goed mogelijk gesloten.

– Eerlijk afrekenen. Boeren verdienen een fatsoenlijke beloning. Bij het belonen en beprijzen geldt dat ‘het goede wordt beloond en de vervuiler betaalt’. Daarmee ontstaat voor alle marktpartijen een gelijk speelveld.

Vijf maatregelen

Wij stellen vijf maatregelen voor die vooral zijn gericht op de grondgebonden landbouw.

1. Gebiedsgerichte aanpak. Het lokale bodem- en watersysteem wordt leidend bij het gebruik van de grond en het type landbouw dat daar bij past. De overheid bepaalt de doelen (bijvoorbeeld maximale emissies en een minimale waterkwaliteit). Zij ondersteunt de praktijk en de gebiedsprocessen met een toereikend budget en onafhankelijke en langjarige sociaaleconomische begeleiding.

2. KPI’s. Een duidelijke lijst van duurzaamheids- en dierenwelzijnsindicatoren – waar nodig nationaal en waar mogelijk per gebied of per bedrijf – geeft ondernemers richting en houvast voor hun bedrijfsbeslissingen.

3. Grondmarkt. Door aan grondgebruik (gebiedsgericht) duidelijke voorwaarden en vormen van belonen en beprijzen te koppelen, wordt duurzaam landgebruik bevorderd. Een grondbank kan daarbij helpen.

4. Duurzame inkoopverplichting. Voedselbedrijven worden verplicht om een deel van hun grondstoffen in te kopen bij boeren die voldoen aan de hoogste duurzaamheidsstandaarden. Boeren krijgen daarvoor een objectief berekende prijs die hun inspanningen rechtvaardigt.

5. Help consumenten. Op dit moment worden consumenten verleid tot te veel en ongezond eten. Door gezond en duurzaam voedsel relatief goedkoper en makkelijker bereikbaar te maken, worden mensen geholpen om zelf betere keuzes te maken.

Met deze voorstellen kunnen we de positie van onze boeren internationaal hoog houden en hun verdienmodel versterken. Ook worden zij hierdoor bevrijd van veel hinderlijke regels.

Het is aan de politiek om nu snel het voortouw te nemen.

Lees de volledige tekst op de website van De Transitiecoalitie Voedsel