Britse kaasfabrikanten in zwaar weer

‘Lange tijd had de verse-melksector het moeilijk, met kleine winsten, maar was kaas steeds de redding voor de boer en de verwerker. Dit jaar ziet het plaatje er heel anders uit. Kaasmakers zitten nu in een zogenoemde perfecte storm van een zwakke vraag door de inflatoire prijsverhogingen, een grote productie door de forse melkaanvoer en dure voorraden aan kaas die gemaakt is ten tijde van recordprijzen voor melk. Die reeks ontwikkelingen in combinatie met de gestegen rente leidt ertoe dat de kapitaalkosten sterk zijn gestegen.’ Dat is de conclusie van het grootste Britse adviesbureau voor de zuivelindustrie Kite Consulting in een analyse over de kaasmarkt in het Verenigd Koninkrijk.

Britse kaasmarkt sterk versnipperd

De kaasmarkt in het VK is sterk versnipperd met een groot aantal zelfkazende boeren en ambachtelijke fabrikanten, een reeks middelgrote bedrijven als Wyke Farms en verder de grote nationale namen waaronder Dairy Crest/Saputo, Lactalis, Arla en First Milk. Kite concentreert zich in het rapport op cheddar, omdat dat met 73% van de totale productie ‘veruit de belangrijkste sub-sector in de zuivelindustrie’ is, maar ook omdat juist dat product in de risicozone dreigt te belanden. Cheddar moet voor langere tijd rijpen, waardoor de huidige voorraden zijn gemaakt met melk uit de duurdere periode.

Sommige kaasbedrijven staan er ongetwijfeld slecht voor en er is een reëel risico dat de sector forse schade gaat oplopen

“Veel Britse kaasfabrikanten bevinden zich tegelijkertijd in een zwakke onderhandelingspositie tegenover de winkelbedrijven die zelf worstelen met hun eigen concurrentiedruk en die voor grote delen van hun business nieuwe aanbestedingen hebben uitgeschreven. Tegelijk dreigen boeren, als kaas de weer wat toenemende prijzen voor verse melk niet kan evenaren, hun melk naar die versproductie over te hevelen. Sommige kaasbedrijven staan er ongetwijfeld slecht voor en er is een reëel risico dat de sector forse schade gaat oplopen.”

De grote supermarkten hebben over het algemeen weinig medelijden, mede gezien het brede aanbod en het feit dat de crisis rond de kosten van levensonderhoud ook hun marges zwaar raakt. “Het is op de langere termijn niet in hun belang om de Britse kaasfabrikanten zwaar uit te knijpen, omdat dat die bedrijven en de hen leverende boeren allen maar verder in de verliezen jaagt. Dat zou leiden tot minder kaasfabrikanten, minder boeren die hen melk leveren en minder kaas voor de thuismarkt.”

Britse kaasfabrikanten zetten in op export

Op dat punt signaleert Kite Consultancy een zorgelijke ontwikkeling: Britse kaasfabrikanten zetten de laatste tijd zwaar in op export. Een aantal grote bedrijven investeert daar ook al veel geld en tijd in. “Het risico is dat die markten, als ze eenmaal zijn gecreëerd, prioriteit krijgen. Dat begint een gevaar te vormen voor de binnenlandse markt waar de grote Britse supermarkten een sterke en betrouwbare aanvoerketen voor ‘eigen’ kaas nodig hebben. Die winkelbedrijven hebben daar best het nodige voor over, maar gaan, als de aanvoerstromen minder zeker worden, hun heil elders zoeken.”