Hoe vinden supermarkten dat ze het doen op duurzaamheid?

Afgelopen september is de supermarkten een spiegel voor gehouden op het gebied van duurzaamheid. Tijdens het symposium Superlijst Groen geven drie supermarkten hun reactie op de bevindingen.

Tijdens het symposium zijn de drie koplopers – Ekoplaza, Lidl en Albert Heijn – aanwezig om te reageren op de lijst, maar ook om te laten zien wat zij doen om duurzamer te worden. Gustaaf Haan, hoofdonderzoeker bij Questionmark, benoemt dat alle drie de supermarkten goed scoren, omdat ze acties ondernemen en daar heel transparant over zijn. “Met name op gebied van de eiwittransitie nemen deze supermarkten grote stappen. Nederlandse supermarkten geven veel inzicht in wat ze doen. Met de nieuwe Eiweet-meetmethode waar alle supermarkten aan deelnemen, zijn ze ook wereldwijd voorlopers.”

De verbeterpunten zitten volgens Haan op het gebied van onverantwoorde keuzes niet stimuleren. “Er wordt nu heel veel gewerkt aan het verleiden van consumenten om duurzame en gezonde keuzes te maken in de supermarkt, maar onverantwoorde keuzes worden niet minder aantrekkelijk gemaakt. Denk aan de Week Zonder Vlees, dan worden vleesvervangers enorm gepromoot, maar de week daarna zijn de voordeelverpakkingen gehakt weer in de aanbieding. Dat schuurt.”

Kleine speler Ekoplaza

Ekoplaza stond ook dit jaar weer op één. De supermarkt wordt meegenomen in de lijst vanwege de expliciete claim op duurzaamheid. Volgens de onderzoekers is Ekoplaza een soort graadmeter. Directeur Erik Does is enorm trots dat zijn bedrijf weer op één staat. “Het toont weer aan dat wat wij doen klopt. Wij maken keuzes om gekozen te worden.” Does is aan de ene kant blij, maar heeft ook kritiek. Hij stelt dat het voor hem moeilijker is om te voldoen aan sommige criteria die in de lijst worden meegenomen. “Wij zijn een kleintje in supermarktland. We hebben minder personeel en omzet om flink in te zetten op sommige punten. Een scope 3 (uitstoot in de ketens) analyse kost enorm veel geld en dan is de data vaak ook nog niet geheel betrouwbaar voor ons, omdat wij veel producten biologisch inkopen. De meetmethodes zijn daar nog niet op toegespitst.”

Lees ook: Zo zetten supermarkten in op de eiwittransitie

Hij stelt dat het moeilijk is voor Ekoplaza om te vertellen wat je allemaal doet. “Ik weet wel dat wij het goed doen, maar met een kleiner team is het moeilijk om dat te vertalen naar de consument. Wij gebruiken bijvoorbeeld geen cut-off date voor het eindigen van ontbossing in de toeleveringsketens. Wij hebben gewaarborgd dat er geen ontbossing plaatsvindt in onze ketens, maar wij worden afgestraft in de lijst omdat we geen jaartal hebben genoemd. Moet ik die dan verzinnen?”

Ondanks de kritiek is Does blij met zijn positie en de Superlijst Groen. “Ik vind dat er wel wat meer waardering mag komen voor de koplopers. Bij Ekoplaza laten wij zien dat het gewoon kan. De lijst laat ons ook zien dat we moeten vertellen wat we doen.”

Lidl: vertellen wat je doet

Ook Lidl komt de ‘medaille ophalen’. Quirine de Weert, directeur duurzaamheid en communicatie bij Lidl, is blij met een initiatief als de Superlijst. “Wij waren een heel gesloten bedrijf. Dit soort benchmarks laten zien waarom het zo belangrijk is om te laten zien wat je doet.” Wat gaat het bedrijf doen om volgend jaar nog beter te scoren? “Volgend jaar zetten wij een absoluut reductiedoel voor onze scope 3. Wij zijn onderdeel van een Duits bedrijf, dus we doen alleen dingen als we weten hoe en dat we het kunnen halen”, vertelt De Weert lachend. Daarnaast gaat het bedrijf de resultaten van de vleesvervanger-pilot delen en stellen ze een klimaatplan op.

Ook het biologisch assortiment moet vergroot worden, maar dat is wel een uitdaging. Lidl verkoopt minder biologisch dan andere koplopers. Zo is bij Lidl 5% van de verkochte groente biologisch gecertificeerd en bij Albert Heijn 11,5%. Bij Ekoplaza ligt dit nog hoger, want daar is 90% van het assortiment biologisch. Exacte verkoopcijfers zijn daar niet bekend. De Weert: “We zijn een discountsupermarkt met een beperkt assortiment. We hebben niet vier verschillende opties voor bijvoorbeeld pindakaas. Dat betekent dat als we meer biologisch in de schappen willen, dat we soms het reguliere product daarvoor moeten vervangen. We kijken daarin naar wat mogelijk is, maar vinden betaalbaarheid ook erg belangrijk.”

De Weert deelt de mening van Does. “Het cynisme over wat wij doen mag er wel wat vanaf. Het is natuurlijk on-Hollands om trots te zijn op wat je hebt bereikt, maar er wordt wel negatief gedaan: ‘jullie zijn er nog niet’. Dat klopt, maar kijk ook naar wat we al wel doen.”

Staat Hamsteren bij Albert Heijn haaks op duurzaamheid?

Anita Scholte op Reimer is namens de Albert Heijn aanwezig. Als directeur duurzaamheid & kwaliteit ziet zij de lijst als een bekroning op al het werk wat zij, haar team en iedereen bij Albert Heijn verzet. “We doen zoveel als we kunnen als supermarkt en natuurlijk moet er meer. Dit jaar hebben wij AH Terra opgezet om plantaardige producten beter in het schap te zetten en zijn wij begonnen aan om B-Corp gecertificeerd te worden.”

Wat is dan de rol van Albert Heijn in het maken van verantwoorde keuzes? Scholte op Reimer: “Wij moeten consumenten aan de hand meenemen in keuzes die wij nemen. Denk aan het weghalen van de plasticzakjes bij groenten en fruit. Daarnaast leggen we met ons Beter Voor-programma ook een soort van ondergrens voor producten die wij verkopen.”

Er is nog een weg te gaan, maar dat er zoveel transparantie is maakt het mogelijk om van elkaar te leren

Een kritische vraag: staat een actie als Hamsteren niet haaks op alles wat AH doet aan duurzaamheid en het promoten van gezonde voeding? Scholte op Reimer ziet dat niet zo: “We hebben ook gezonde producten in deze actie en het zit in onze bedrijfsformule. Wij zijn een high-low speler: hogere prijzen voor producten en stevige aanbiedingen. Dat hoort bij ons als supermarkt.”

Charlotte Linnebank, directeur van Questionmark, sluit de dag afmet een compliment aan alle supermarkten, ook de ‘achterlopers’: “Jullie zijn de eerste supermarkten ter wereld die zoveel inzicht geven in wat jullie daadwerkelijk doen, onderbouwd met harde data. Er is nog een weg te gaan, maar dat er zoveel transparantie is, maakt het mogelijk om van elkaar te leren.”