Met statiegeld meer inzameling: negen landen bewijzen het

Het invoeren van statiegeld op flesjes en blikjes is een effectief middel om ze in te zamelen. Het is dan wel handig als in de EU-lidstaten een statiegeldsysteem komt volgens dezelfde uitgangspunten. Zo’n wettelijk EU-kader kan het uitgangspunt zijn voor nationale wetgeving.

Dat stellen de twee grote Europese federaties van drankenproducenten Natural Mineral Waters Europe (NMWE) en Unesda Soft Drinks Europe. Zij komen met een voorstel dat is opgesteld met de maatschappelijke organisatie Zero Waste Europe. Het doel is om meer dan 90% van de verpakkingen in te zamelen voor recycling of hergebruik. Dat is ook het doel dat de EU heeft geformuleerd in de Single Use Plastics Directive.

Inzamelingsgraad is 86%

Dat statiegeld werkt om plastic flesjes en blikjes in te zamelen, blijkt uit een overzicht van Unesda. Acht lidstaten in de EU en Noorwegen hebben hiervoor al een systeem. In acht van de negen landen wordt meer dan 86% van alle drankenverpakkingen ingezameld voor recycling of hergebruik.

Nederland bungelt onderaan de lijst met een inzamelingsgraad van 65%. Dat komt doordat Nederland pas sinds 1 juli 2021 een statiegeldsysteem heeft. Consumenten betalen € 0,15 statiegeld op kleine plastic flessen voor frisdrank en water. De wettelijke doelstelling is dat in januari 2022 90% van de plastic flessen gescheiden wordt ingezameld. Blikjes worden in Nederland vanaf 31 december 2022 belast met statiegeld. De hoogte is nog niet bekend.

Het statiegeld in de meeste landen ligt tussen 10 en 50 cent per verpakking, afhankelijk van het soort verpakking. Er is een verband tussen de hoogte van het statiegeld en de mate van inzameling, zegt directeur-generaal Nicholas Hodac van Unesda. “De hoogte van het statiegeld moet rekening houden met lokale markt- en economische omstandigheden en het moet marktverstoringen en fraude voorkomen.”

Systeem vergt een investering

Hodac kan niet zeggen welke investering nodig is om een statiegeldsysteem op te zetten. “Het kost geld, onder meer voor statiegeldapparaten in de inzamelpunten waar consumenten het statiegeld terug kunnen krijgen. Ook onderhoud, transport en administratie vergen een investering. Wij willen een statiegeldsysteem dat niet is gericht op winst (non-profit) en het systeem moet transparant en controleerbaar zijn. Opbrengsten, zoals statiegeld dat niet terug gevraagd wordt, moeten in het systeem blijven om de kosten te dekken. Uiteindelijk betaalt de consument het statiegeld, maar dat krijgt hij terug als hij de verpakking inlevert.”