Onderzoek: EU-subsidie landbouw gaat ten koste van plantaardige productie

Van de landbouwsubsidies komt 82% terecht bij de veehouderij en dat werkt de overgang naar meer plantaardige productie met lagere uitstoot tegen. Dit concluderen onderzoekers van de Universiteit Leiden in samenwerking met de denktank Chatham House.

Analyse budget landbouwsubsidie 2013

De onderzoekers analyseerden openbare bronnen van de EU over de subsidies verstrekt in 2013 op basis van de Common Agricultural Policy (CAP). Hun conclusie is dat van de €57 miljard budget in 2013 uiteindelijk 82% direct of indirect ten goede kwam aan de veehouderij. Veehouderijen kregen 38% van de subsidies direct toegekend en 44% ging naar boeren die veevoer verbouwen.

Een aanzienlijk deel van de subsidies, de directe betalingen, zijn gekoppeld aan het aantal hectares dat een boer beheert. Volgens de onderzoekers veroorzaakt dit de onbalans, omdat de veehouderij relatief meer hectares nodig heeft voor beweiding en voerproductie. Door subsidies te verstrekken aan de veehouderij, verergert de CAP juist uitstoot van broeikasgassen door de landbouw, ten koste van plantaardige productie met veel lagere uitstoot.

‘Onterechte conclusies’

Landbouweconoom Roel Jongeneel van Wageningen Economic Research (WEcR) is van mening dat de onderzoekers onterecht aannemen dat meer subsidies leiden tot meer productie. Hij was niet betrokken bij het onderzoek van de Universiteit Leiden en noemt de getrokken conclusies tendentieus. In 2003 veranderde de CAP het subsidiebeleid, waarbij de subsidie ontkoppeld is van het soort product dat de boer produceert en alleen het aantal beheerde hectares meetelt.

“De onderzoekers zien onterecht een oorzakelijk verband dat relatief meer subsidie leidt tot meer productie, terwijl de subsidie juist is losgekoppeld van de productie. De subsidie wordt gegeven voor landbeheer.” De Leidse onderzoekers zeggen daarnaast dat de CAP sinds het doorgelichte jaarbudget van 2013 nauwelijks is veranderd. “Terwijl hun aanname van een oorzakelijk verband tussen subsidie en meer productie beter past bij hoe de CAP was georganiseerd voor 2003. In de eerste subsidieopzet in 1993 was de subsidie nog wel gekoppeld aan de productie op een hectare.”

Lees ook: Trage start stimulans biologische sector

CAP kan sterker sturen op duurzaamheid

Tegelijkertijd zien de wetenschappers van zowel Leiden Universiteit als WEcR een kans voor sterkere sturing middels de CAP naar meer plantaardige productie. De Europese ambities voor vermindering van de broeikasgasuitstoot door de landbouw zijn nu nog onvoldoende zichtbaar in het gevoerde beleid.