Vlees en zuivel meest gewaardeerd, overgang naar plantaardig traag

In consumptie, aanbod en marketingaandacht voeren de dierlijke eiwitten de boventoon en na een voorzichtig start gaat de overgang naar plantaardig traag. Dat is de conclusie van de eerste Eiwitmonitor uitgevoerd door Wageningen Economic Research (WEcR) in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV).

De verhouding plantaardig eiwitten en dierlijke eiwitten in consumptie blijft nog steken op respectievelijk 39% ten opzichte van 61%, maar verschuift langzaam. “De eerste tekenen van een verschuiving naar plantaardig laten zich zien, maar de overgang gaat nog niet snel genoeg”, zegt Marleen Onwezen, Senior onderzoeker Consumentengedrag bij de WEcR. Vooral de hoofdmaaltijd kan meer plantaardige eiwitten bevatten en maaltijden gegeten buiten de deur in de horeca kunnen plantaardiger. Naast vlees eten veel mensen melk en kaas. Vooral jongeren eten nu al plantaardiger en staan er het meest open voor.

Lees ook: Chef-koks hebben moeite met plantaardig koken

Dierlijke eiwitten scoren beter

In zowel waardering, vertrouwen in vaardigheden voor bereiding en sociale acceptatie scoren dierlijke eiwitten beter dan plantaardig. Vooral vlees- en zuivelvervangers leggen het af ten opzichte van hun dierlijke tegenhangers. Het serveren van vlees past nog beter binnen de norm en consumenten weten hoe dierlijke eiwitten moeten worden bereid.

Het gedrag kan veranderd worden door een positiever verhaal rondom alternatieve eiwitten in een ondersteunende voedselomgeving met de vaardigheden voor een goede bereiding. Onbewerkte producten, zoals peulvruchten en noten, staan consumenten het meest open voor om naar over te stappen. Volgens de onderzoekers zijn dit de duurzame en gezonde producten die extra stimulans verdienen.

In de voedselomgeving is nog weinig aandacht voor plantaardig, waardoor consumenten weinig gemotiveerd worden om plantaardige eiwitten te kiezen. “De aandacht in supermarkten gaat nog vooral naar dierlijke producten; die zijn de standaard”, zegt Onwezen. “Dit geldt voor productintroducties, portiegroottes, prijzen, huismerken, plek en variatie.” Het aanbod online is bestaat voor 68% uit dierlijke eiwitten en 32% plantaardige eiwitten. Op de winkelvloer wordt ditzelfde beeld weerspiegelt in schapruimte en aanbiedingen. De onderzoekers geven aan dat de keuze voor dierlijke eiwitten zo makkelijker wordt gemaakt voor consumenten.

“Supermarkten lijken bang om klanten te verliezen als ze plantaardig te veel promoten”, zegt Onwezen. Ze wijst daarnaast op de recepturen die vooral nog dierlijke eiwitten bevatten. Dit stimuleert weinig vaardigheden om plantaardige eiwitten te bereiden.

Lees ook: Onderzoeker: ‘Producent plantaardig moet meer op emotie inspelen’

Aanbod moet verbeteren

“Deze monitor laat zien dat er werk aan de winkel is om sneller naar 50/50 te gaan”, stelt Onwezen. “We hebben krachtige interventies nodig. Plantaardige alternatieven voor vlees en zuivel moeten veel meer worden gepromoot vanuit de kracht van die producten.” Om de perceptie van consumenten te veranderen, moet het aanbod verbeteren en de marketingaandacht plantaardiger. Daarbij zijn vaardigheden voor het smaakvol bereiden ontwikkelen belangrijk.

Werkwijze eiwitmonitor

De Eiwitmonitor geeft inzicht voor de doelstelling van het ministerie van LNV: een verhouding van 50/50 bij de consumptie van dierlijke en plantaardige eiwitten. Niet alleen in hoeverre de eiwitconsumptie al in die verhouding plaatsvindt, maar ook in welke sociale context de consument de keuze maakt. Ook het aanbod in de supermarkten werd in kaart gebracht, inclusief de manier waarop het werd aangeboden. In een app vulden 570 consumenten hun consumptiepatroon in. Onder 3.000 respondenten werd een survey afgenomen voor een beter inzicht in waarom consumenten kiezen voor plantaardige of dierlijke eiwitten.