Vrees voor voedseltekorten door oorlog neemt toe

Landen in het Midden-Oosten zijn belangrijke importeurs van tarwe. En dan met name uit Oekraïne en Rusland. En juist deze stroom is afgesneden door de oorlog. Ondanks alle problemen heeft Rusland sinds de inval in Oekraïne toch nog tarwe geëxporteerd. In de week van 25 februari tot en met 3 maart werd nog 430.000 ton verscheept. Dat is meer dan het gemiddelde dat de Europese Unie in februari wekelijks heeft uitgevoerd.

Opgeschorte zendingen

Als gevolg van opgeschorte zendingen zal de Russische tarwe-export dit seizoen in het gunstigste geval blijven steken op 27 miljoen ton, tekent het Russische nieuwsagentschap Tass op uit de mond van directeur Vladimir Petrichenko van graananalysebureau ProZerno Company. Hij gaat ervan uit dat Rusland tot nu toe 23 miljoen ton tarwe heeft geëxporteerd.

Volgens andere bronnen heeft Rusland inmiddels al 26,4 miljoen ton tarwe verscheept. Het Amerikaanse landbouwministerie USDA ging er begin februari nog van uit dat Rusland dit seizoen 35 miljoen ton tarwe zal exporteren.

De export vanuit Oekraïne werd op dat moment voor het hele seizoen geraamd op 24 miljoen ton. Die export heeft afgelopen week geheel stilgelegen. Volgens persbureau Interfax wil de Oekraïense overheid wel weer wat export van tarwe en mais gaan toestaan. Bedrijven die daarvoor in aanmerking willen komen, moeten daartoe exportcertificaten aanvragen.

Franse tarwe kopen

De huidige situatie brengt met zich mee dat een land als Algerije toch weer meer tarwe moet gaan kopen in Frankrijk. De Fransen hebben namelijk nog wel wat tarwe beschikbaar voor de export. Afgelopen maanden keerden de Algerijnen zich af van Franse tarwe in verband met politieke onenigheid tussen Parijs en Algiers.

Mede door een geringere kooplust voor Franse tarwe heeft de EU nog relatief veel tarwe beschikbaar. USDA schat de totale export van tarwe uit de EU dit seizoen op 37,5 miljoen ton. Eind februari was nog maar 17,9 miljoen ton zachte tarwe en 608.000 ton harde tarwe geëxporteerd. Dat betekent dat de uitvoer vanuit de EU nog niet op de helft zou zijn, terwijl het seizoen over minder dan vier maanden (eind juni) afloopt.

Voedselvoorziening veiligstellen

Verschillende regeringen nemen ondertussen maatregelen om de binnenlandse voedselvoorziening veilig te stellen. Hongarije verbiedt bijvoorbeeld de uitvoer van graan. Argentinië, Turkije en Indonesië nemen ook maatregelen om de controle over lokale productie te vergroten. En Moldavië, ook al is het maar een klein land, heeft de uitvoer van tarwe, maïs en suiker tijdelijk stopgezet.

De verwachting is dat in de Verenigde Staten, Canada en West-Europa waarschijnlijk meer zal worden gezaaid, als reactie op de prijsstijging. Of het ook de gewenste oogst op gaat leveren, is, zoals elk oogstjaar, afhankelijk van de weersomstandigheden.

_{Lees verder onder foto}

Belang van Oekraïne

Kees Huizinga, een van oorsprong Groningse boer in Oekraïne heeft inmiddels het land waar hij al 20 jaar boert verlaten. Op verzoek van de landbouworganisatie in Oekraïne probeert hij het belang van Oekraïne in de wereldvoedselvoorziening te benadrukken. Hij hoort nu van collega-boeren dat door de oorlogssituatie de oogst van dit seizoen op het spel staat: tekorten aan diesel en kunstmest maken het nu lastig. Het is voorjaar dus boeren moeten bezig met zaaien, terwijl nog niet overal het zaaigoed op bestemming is, vertelde hij zondagavond 6 maart bij Nieuwsuur. Anderen kunnen in bepaalde gebieden worden tegengehouden door gevechtstroepen of stuiten op afgesloten wegen. Alleen als de oorlog nu stopt, kan het seizoen nog gered worden, meent Huizinga. Als er langer doorgevochten wordt, vreest hij een hongersnoodsituatie, niet alleen in Oekraïne, maar ook in andere, veelal armere delen van de wereld.

FAO Voedselprijsindex naar record

De FAO Voedselprijsindex steeg afgelopen maand naar een nieuw record van 140,7 punten. De stijging werd onder andere aangevoerd door hogere prijzen voor plantaardige olie. Ook de graanprijzen stegen. Deze prijzen werden onder meer beïnvloed door de situatie in Oekraïne en Rusland.

De FAO-prijsindex voor plantaardige olie liet een stijging zien van 8,5% ten opzichte van januari tot een nieuw record. In vergelijking tot februari vorig jaar was de stijging 37%. De stijging was vooral een gevolg van hogere prijzen voor palm-, soja- en zonnebloemolie. De verstoringen in het Zwarte Zeegebied, met Oekraïne als belangrijke zonnebloemproducent, zorgden voor prijsstijging van zonnebloemolie. Meer vraag en minder export vanuit Indonesië van palmolie zorgden voor een verdere stijging. Door slechtere vooruitzichten voor de sojaproductie in Zuid-Amerika steeg ook de prijs voor sojaolie.

De index voor granen stond op 144,8 punten. Dat is een plus van 3% ten opzichte van januari en een plus van 15% ten opzichte van februari vorig jaar. De wereldtarweprijzen stegen met 2,1%, grotendeels door nieuwe wereldwijde onzekerheden in het aanbod vanuit Oekraïne en Rusland, twee grote tarwe-exporteurs. De exportprijzen van graan stegen met 4,7%. Ook de prijzen voor mais gingen omhoog, met 5,1% ten opzichte van januari. Hierin spelen zorgen over stijgende tarweprijzen, onzekerheid over de maisexport uit Oekraïne en oogstomstandigheden in Argentinië en Brazilië een rol.