Duurzaam voedselsysteem oplossing in klimaataanpak

Een derde van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen komt voort uit voedselsystemen. Ongeveer een derde van al het voedsel dat geproduceerd wordt, belandt uiteindelijk niet op ons bord. Op een bierviltje valt uit te rekenen dat hier iets faliekant misgaat. Toch blijft een duurzamer voedselsysteem een blinde vlek in het klimaatbeleid.

Wil Nederland de Europese doelstelling van 55% minder uitstoot in 2030 behalen, dan moet de ecologische voetafdruk van ons voedselsysteem, inclusief behoud van grondstoffen, veel hoger op de klimaatagenda komen.

Het terugdringen van voedselverspilling is de nummer 1-oplossing om opwarming van de aarde tot 2 graden te beperken, naast inzet op welzijn en educatie, en het volgen van een meer plantaardig eetpatroon. Toch wordt over deze oplossing nauwelijks gerept in de landelijke klimaatnota’s. Politici bekommeren zich liever om problemen binnen de eigen landsgrenzen. Terwijl Nederlandse producenten voor miljarden euro’s aan vlees, zuivel, eieren, groenten en fruit exporteren. Anderzijds worden producten als koffiebonen en bananen niet in ons laaggelegen kikkerlandje verbouwd. Kortom, de broeikasgassenuitstoot van ons voedselsysteem stopt niet bij de grenspaal van Hazeldonk.

50% minder minder voedselverspilling in 2030

Een van de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties luidt: 50% minder voedselverspilling in 2030. Door in Nederland jaarlijks 1 miljard kilo goed voedsel binnen de keten te houden, voorkomen we ongeveer 3 miljard kilo broeikasgassenuitstoot. In meerdere opzichten is dat een betere oplossing dan het grootschalig opslaan van CO₂ onder de Noordzee, een maatregel waar het kabinet wel een miljardensubsidie voor uittrok. Grondstofbehoud in de voedselketen is vele malen kosteneffectiever: per ton broeikasgasreductie vergt het een investering van grofweg € 3; tegenover vele tientallen euro’s per ton voor emissierechten of investeringen in minder effectieve oplossingen.

Juist Nederland kan koploper zijn in de transitie van het voedselsysteem

Ook de internationale beleidsmakers lijken nog niet helemaal wakker geschud. Want op de cruciale COP26-conferentie in Glasgow staan duurzame en gezonde voedselsystemen nauwelijks op de agenda. Terwijl het concrete reducties van broeikasgassen oplevert en de voordelen veel verder gaan dan het milieu alleen. Hoe zorgen we bijvoorbeeld voor genoeg gezond eten en drinken voor een groeiende wereldbevolking, tegen een achtergrond van veranderend klimaat, minder voorspelbare weerpatronen en meer sociale ongelijkheid?

Grote klapper maken met voedselverspilling tegengaan

Door om te beginnen voedselverspilling aan te pakken, kan een grote klimaatklapper worden gemaakt. Het vormt de directe oorzaak van een tiende van alle broeikasgasuitstoot wereldwijd. Om voedsel te produceren dat uiteindelijk nooit gegeten wordt, wordt aan land meer dan de oppervlakte van heel Europa gebruikt en aan water vijftig keer het volume van het IJsselmeer. Juist Nederland, als internationaal toonaangevend voedselland, kan koploper zijn in de transitie van het voedselsysteem: een win-winsituatie, ook voor de BV Nederland. Het nieuwe kabinet doet er daarom goed aan als een toekomstbestendig voedselsysteem, inclusief het terugdringen van grondstofverlies, hoeksteen van het klimaatbeleid wordt. Dat leidt voor iedereen tot een positieve impact, zowel vanuit economisch, sociaal als milieuperspectief.