Economische pijn onvermijdelijk na Russische inval

Na woorden van afkeuring over de Russische actie, voorzien politici, bedrijven en economen sowieso economische pijn de komende tijd. Zo benoemde premier Mark Rutte na spoedoverleg de gasprijs: “Nederlanders moeten er rekening mee houden dat de gasprijs niet lager zal worden. Het zal echt effect hebben op onze prijzen.”

In Europa pleit het Nederlandse kabinet voor ‘maximale sancties’ tegen Rusland. Wopke Hoekstra, minister van Buitenlandse Zaken, zegt dat alle opties voor sancties op tafel liggen, dus ook het uitsluiten van Rusland van het internationale betalingssysteem Swift. Die maatregel zou het moeilijker maken voor Russische banken om internationale betalingen te doen.

Ook Wit-Rusland kan Europese sancties verwachten, vanwege de nauwe banden met de Russen.

Zorgen bij tuinbouw

Ondernemers in de glastuinbouw kijken om meerdere redenen met spanning naar de Russische aanval op Oekraïne. Veel buitenlandse medewerkers komen uit Oekraïne of hebben daar familiebanden, stelt Glastuinbouw Nederland. Tegelijkertijd stijgen de gasprijzen weer keihard uit vrees voor verstoorde gasleveringen uit Rusland door het conflict. “Er zijn veel medewerkers met banden of familie in Oekraïne, dus voor hen is het privé een heel spannende situatie”, zegt energiespecialist bij Glastuinbouw Nederland Alexander Formsma. Een aardbeienteler liet hem al weten dat er door de oorlogssituatie in Oekraïne veel onrust onder medewerkers is.

Bedrijven zitten niet op sancties te wachten

VNO-NCW en MKB-Nederland benadrukken dat bedrijven nooit op economische sancties zitten te wachten. “Maar nu de internationale situatie dermate is verslechterd, is het aan het bedrijfsleven om aan een door de politiek vastgesteld sanctiepakket te voldoen”, zo klinkt het. De organisaties roepen iedereen op daar navolging aan te geven.

Verder waarschuwen de organisaties voor tegenacties door Rusland. Die kunnen zorgen voor complicaties aan de grens of kunnen het handelsverkeer raken. Zo wordt door de ondernemers ook gevreesd voor verdere cyberaanvallen.

Transportbedrijven wordt afgeraden nog vervoer van en naar Oekraïne te plannen. Daarvoor waarschuwt branchevereniging Transport & Logistiek Nederland (TLN). De organisatie verwijst naar mededelingen van de IRU, de internationale koepel van vervoerders. Door de noodtoestand die is afgekondigd in Oekraïne gelden er beperkingen die waarschijnlijk ook van toepassing zijn op het vervoer, aldus TLN.

Impact op landbouw en voedselprijzen

Europees landbouwcommissaris Janusz Wojciechowki toonde zich donderdag 24 februari in gesprek met de Tweede Kamer bezorgd over de gevolgen van de Russische inval in Oekraïne. “De Russische aanval op Oekraïne is geen lokale oorlog. Dit is een heel groot risico voor de vrede in de wereld, die impact heeft op de landbouw en de voedselprijzen. De kunstmestproductie in Europa is afhankelijk van gas en we zijn voor gas afhankelijk van de import uit Rusland. Dat creëert een prijzenprobleem, voor energie, voor kunstmest en uiteindelijk ook voor voedsel.”

CDA-Kamerlid Jaco Geurts twitterde donderdagochtend dat hij de ‘stellige indruk’ heeft ‘dat Poetin voedselproductie als onderhandelingsmacht wil gaan inzetten’ en benadrukt hierbij het belang van de Europese voedselzekerheid.

Hans van Koningsbrugge, hoogleraar Geschiedenis en politiek van Rusland – in het bijzonder de Nederlands-Russische betrekkingen – verbonden aan Rijksuniversiteit Groningen, maakt een vergelijking met de situatie in 2014 toen Rusland de Krim binnenviel. Ook toen werden sancties tegen Rusland ingesteld. Daardoor werd met name de foodsector hard getroffen. Als het nu tot verregaande sancties komt, zitten die wat hem betreft in de olie- en gassfeer. “De handelsstroom zal deels anders komen te liggen. Maar wij kunnen voorlopig niet zonder Russisch gas”, verduidelijkt hij. “Er wordt gekeken naar andere landen die dat moeten leveren. Maar Qatar lijkt me als land ook geen veilige keuze.”

Nog geen gevolgen voor sierteelt

De Russische inval in Oekraïne heeft nog niet direct gevolgen voor de export naar beide landen door de Nederlandse bloemen- en plantensector. Dat stellen veilingorganisatie Royal FloraHolland en branchevereniging Vereniging van Groothandelaren in Bloemkwekerijprodukten (VGB). “Het voelt een beetje ongemakkelijk om over bloemen en planten te praten terwijl het daar oorlog is, maar er zijn geen sancties waardoor de uitvoer naar Rusland wordt bemoeilijkt”, zegt VGB-directeur Matthijs Mesken.

Mesken wijst erop dat Rusland goed is voor 2,5% van alle export van bloemen en planten van Nederland. “Dan heb je het over € 185 miljoen, dus dat valt te overzien. Maar goed, het zal maar net je afzetmarkt zijn.” Wel is het bijna internationale vrouwendag, een dag die in Oost-Europa en met name Rusland zeer belangrijk is. “Het is net zoiets als Valentijnsdag hier.”

Bij Royal FloraHolland komen berichten binnen over orders die geannuleerd zijn. “Het gaat natuurlijk ook om hoe je die bloemen daarheen krijgt. We begrijpen dat grote exporteurs niet de risico’s willen lopen.” VGB herkent dat beeld niet. “De bloemen worden doorgaans opgehaald door transporteurs uit de landen waar ze naartoe gaan. We horen wel geluiden dat bedrijven bloemen alleen bij directe betaling mee willen geven.” Daarmee lopen ze vooruit op mogelijke sancties tegen Russische banken.