Handel in agrifood zeer lucratief voor EU

De Europese Unie (EU) verdient steeds meer aan de handel in agrifood. In 2014 realiseerde de EU een overschot (exportwaarde min importwaarde) van € 17,8 miljard in de handel in agrarische grondstoffen en voedingsmiddelen. In 2019 was het handelsoverschot gestegen naar bijna € 32 miljard. Dat is een stijging van 80% in vijf jaar.

Na de brexit is het handelsoverschot nog veel verder gestegen. Op 31 januari 2020 verliet het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie. In 2020 steeg het handelsoverschot van de EU daardoor naar € 62,3 miljard, blijkt uit een analyse van Food&Agribusiness van de EU-handelscijfers. Het grote verschil komt doordat het Verenigd Koninkrijk (VK) veel meer agrarische grondstoffen en voedingsmiddelen (agrifood) importeert uit de EU dan dat het verscheept naar het vasteland. In 2020 kocht het VK voor € 41,8 miljard aan agro-food uit de EU-lidstaten. De EU exporteerde voor € 15,5 miljard naar het VK. De agrifood-handel met het VK leverde de EU vorig jaar een handelsoverschot op van € 26,3 miljard.

Het is waarschijnlijk dat de EU dit jaar nog meer aan de handel in agrarische grondstoffen en voedingsmiddelen gaat verdienen dan in 2020. In de eerste helft van dit jaar is een handelsoverschot van € 33,5 miljard gerealiseerd. Dat is 21% meer dan de € 27,6 miljard die is overgehouden in de eerste helft van 2020.

Geld in het laatje

Vooral de handel in verwerkt voedsel en voedselbereidingen brengt de EU veel geld in het laatje (zie tabel). Verwerkt voedsel (zoals bewerkt vlees, kaas, olijfolie, fruitsappen en fruit- en groente-ingrediënten en wijn) leverde de EU vorig jaar een handelsoverschot op van bijna € 26 miljard. De agrifood-categorie bereidingen (zoals koekjes, chocolade, ijs, kindervoeding, soepen, sauzen, pasta, huisdiervoer) was goed voor een overschot van bijna € 31 miljard. Basisvoeding (zoals vlees, dieren, dierlijk vet, eieren, melk, yoghurt, groenten en fruit) leverde de EU vorig jaar voor het eerst een handelsoverschot op (€ 6 miljard). In voorgaande jaren kostte de import € 6 miljard tot € 10 miljard meer dan de export opleverde.

De handel in grondstoffen was vorig jaar de enige van de zes agrifood-categorieën die de EU geld kost. De EU geeft veel meer geld uit aan de import van grondstoffen dan dat de export oplevert. Vorig jaar bedroeg het handelstekort ruim € 16 miljard. Dat tekort is ook wel eens boven € 25 miljard uitgekomen, terwijl de EU bijna de grootste exporteur ter wereld is van tarwe. De EU is echter ook een groot-importeur van koolzaad, sojabonen en mais.

Verschuivingen

Bij de export van agrifood is te constateren dat de EU steeds meer hoogwaardige agrifood verkoopt aan derde landen. Bereidingen realiseren het grootste deel van de exportwaarde. Die lag in 2020 op € 42,5 miljard. Dat is 23% van de totale exportwaarde van € 184 miljard die de EU vorig jaar realiseerde. In 2014 maakten bereidingen 21% uit van de totale exportwaarde.

Dezelfde licht stijgende tendens is te zien bij de verwerkte agrifood-producten. De categorie verwerkt realiseerde vorig jaar een exportwaarde van € 38 miljard, goed voor een aandeel van 21%. Dat was in 2014 nog 18%.

Ook basisvoeding vanuit de EU blijft populair in de rest van de wereld. Met een exportwaarde van € 38,9 miljard is deze categorie agrifood goed voor 21% van de exportwaarde. Dat aandeel lag op 16% in 2014.

De andere categorieën agrifood hebben duidelijk aan belang verloren in de export. Het aandeel grondstoffen (graan, meel, mout, zetmeel, oliezaden, sojabonen en plantaardige olie, suiker, melkpoeder, boter) in de totale EU-exportwaarde was vorig jaar 17%. Dat was 20% in 2014. Ook de verkoop van dranken als frisdranken, bier, bronwater en alcoholische dranken aan derde landen is minder belangrijk geworden. Dat aandeel was 13% in 2014 en zakte vorig jaar naar 9%. De exportwaarde van de dranken bedroeg € 16,2 miljard. De export van de categorie niet-eetbare agro-producten (huiden, tabak, ethanol, wol, katoen, hennep, rookwaren) bracht vorig jaar € 17,5 miljard in het laatje, goed voor een aandeel van bijna 10%. Dat was 12% in 2014.

Import

Bij de import van agrifood zijn veel meer verschillen te zien tussen de categorieën. De EU importeerde vorig jaar voor € 47,4 miljard aan grondstoffen. Dat is 39% van de totale importwaarde van € 122 miljard.

De EU heeft vorig jaar voor € 32,9 miljard aan basisvoeding gekocht in derde landen (aandeel in de importwaarde: 27%). Voor de andere categorieën agrifood is de EU veel minder afhankelijk van derde landen. De import van verwerkt voedsel had vorig jaar een waarde van € 12,1 miljard. Dat is ongeveer net zo veel als de import van bereidingen en niet-eetbare agro-producten, met elk een aandeel van rond 10%. De import van dranken stelt weinig voor met een waarde van € 5 miljard.