HempFlax wil verwaarding van de gehele hennepplant

“In 2024 en de jaren daarna hebben we meer vezelhenneptelers nodig”, zegt Gerard Hosper, business developer bij HempFlax. “De vraag naar grondstoffen uit vezelhennep groeit op verschillende afzetmarkten. We stimuleren teelt en oogst van vezelhennep en ontwikkelen technologie voor verwerking ervan.”

De voedingsmiddelen- en supplementenmarkt is een grote markt met veel potentie

HempFlax is in 1994 opgericht en het bedrijf heeft drie fabrieken: in Oude Pekela, Nördlingen (Duitsland) en Sebes (Roemenië). Recent is de productiecapaciteit in de fabriek in Oude Pekela verdubbeld om aan de toenemende vraag naar natuurlijke grondstoffen te voldoen. HempFlax levert al jaren producten op basis van vezelhennep op diverse afzetmarkten. In 2023 werd 1.350 hectare verwerkt in Nederland en Duitsland en 650 hectare in Roemenië. “Om het rendement van teelt en verwerking te verhogen, is het belangrijk om de gehele hennepplant zo goed mogelijk te benutten, zowel wortel, stengel, blad als zaad”, vertelt Hosper.

Veel foodtoepassingen mogelijk

HempFlax levert grondstoffen voor de bouwsector, maar ook voor andere markten, zoals de food- en textielindustrie. Deze markten zijn nog relatief klein, maar bieden wel veel kansen. Uit hennepzaad en -blad zijn vele foodtoepassingen mogelijk. Bijvoorbeeld CBD ofwel cannabidiolproducten (extracten, premixen, tincturen en capsules), gepelde hennepzaden voor in salades, olie (koudgeperst of geraffineerd) uit hennepzaden en hennepeiwitpoeder voor shakes en smoothies. “De voedingsmiddelen- en supplementenmarkt is een grote markt met veel potentie”, zegt Martijn Smid, salesmanager bij HemPure, de nutraceutical business line van HempFlax. “Er is een duidelijke trend naar meer natuurlijke producten.”

Nederlandse opiumwetgeving

De productie van neutraceuticals uit eigen hennep, geteeld in Roemenië en Duitsland, gebeurt samen met Nederlandse en Duitse partners. “Dat is niet zonder reden, want vanwege de Nederlandse opiumwetgeving mogen we hennepblad in ons land niet verzamelen en verwerken. Dat is jammer genoeg voorlopig nog een beperking voor foodtoepassingen”, zegt Smid.

Toch onderzoekt HempFlax in overleg met Avebe mogelijkheden om eiwit op industriële schaal uit hennepplanten te winnen. Eiwit zit vooral in het blad, stengel (vezel) en wortel bevatten nagenoeg geen eiwit. “Rond de oogst bevat het blad 18% eiwit. Als we dit eiwit kunnen benutten voor humane voeding, creëren we weer een plusje op de opbrengstprijs voor telers”, zegt Hosper. “Het past ook goed in de transitie van dierlijke consumptie naar meer plantaardige eiwitten. We kaarten dit knelpunt regelmatig aan bij ministeries van LNV en VWS. Als er voor deze foodtoepassing een wetswijziging komt, kunnen we het hennepblad ook verwaarden, terwijl er nu niks mee gebeurt.”

Rond de oogst bevat het blad 18% eiwit. Als we dit eiwit kunnen benutten voor humane voeding, creëren we weer een plusje op de opbrengstprijs voor telers

Het winnen van hennepzaad is in Nederland wel toegestaan, maar is kansrijker in Roemenië en Duitsland vanwege het langere groeiseizoen voor afrijping. “In Zuid-Nederland gebeurt het oogsten van zaad ook, maar nog mondjesmaat. De superfood-industrie is een erg interessante markt, die minimaal € 1 per kilo zaad betaalt. Biologisch telers in België kregen dit jaar zelfs € 1,70 tot € 2 per kilo zaad. Qua saldo steeds aantrekkelijker bij een opbrengst van 1.200 kilo zaad per hectare en een hogere waardering vanuit de eco-regeling: € 720 (regio 1) of € 390 (regio 2) per hectare”, vertelt Hosper.

Er zijn specifieke rassen vezelhennep voor elke markt. “Rassen specifiek voor CBD-productie en rassen voor grove, lange vezel of fijne vezel. Zaadrassen die een zware kop met zaad produceren, hebben bijvoorbeeld een minder lange, maar een sterkere stengel om de kop te dragen. CBD-rassen zijn ook kort met een veel hoger CBD-gehalte dan de rassen voor isolatiemateriaal.”

Groei in duurzaam textiel

In de textielindustrie neemt het gebruik van hernieuwbare grondstoffen ook toe. Onder meer voor disposables, zoals tissues, hygiëneproducten en luiers, maar ook voor kleding. “Voor ons is dat nu nog geen grote markt, maar het is zeker een groeimarkt”, stelt Hosper.

Van de Bilt Zaden en Vlas ziet in Azië een toenemende vraag naar duurzame textiel. Vlasvezels zijn geschikt voor de productie van linnen, maar ook vezelhennep is een goede grondstof voor textiel. “Vezelhennep benutten voor textiel levert voor ons en telers meer marge op dan voor isolatiematerialen. Er is wel een belangrijk knelpunt, want textiel is Champions League, waarvoor de hoogste kwaliteit vezel nodig is. Dat kunnen we maar op een klein deel van het areaal realiseren. Het lukt alleen als alles in het groeiseizoen klopt met de juiste rassen, plantdichtheid en omstandigheden voor groei, oogsten, roten en keren. In de praktijk zien we veel variatie in kwaliteit. Het overgrote deel van de vezels gaat in isolatiemateriaal, een klein volume naar textiel en auto- en foodindustrie.”

Wortels van de hennepplant

HempFlax verwerkt de wortels van de hennepplant niet. “Andere partijen doen onderzoek naar inhoudsstoffen in de wortel voor medicinale CBD-toepassing. Al is er nog weinig wetenschappelijke onderbouwing voor de werkzaamheid hiervan”, zegt Hosper. Voor telers zijn de bodemverbeterende eigenschappen van hennep van belang. Zoals diepe beworteling en verbetering van structuur en capillaire werking van de grond. “De planten benutten ook uitgespoelde nutriënten uit diepere bodemlagen en de wortel brengt organische stof in de grond”, vertelt Hosper.

Bastvezels uit de stengel

De verwerking en verkoop van bastvezels uit de stengel voor bouwmaterialen en de auto-industrie leveren de grootste bijdrage aan de omzet voor HempFlax. Een andere interessante toepassing is gebruik van vezelhennep voor de productie van meubilair (zie kader).

“De bouwsector moet steeds meer biobased bouwmaterialen gebruiken om de CO₂-uitstoot te verminderen. Dat geeft de vezelhennepteelt en -verwerking een enorme boost”, stelt Hosper. “Ook koolstofkredieten dragen daaraan bij.” De fabriek van HempFlax in Duitsland maakt vanaf 2003 ondervloeren, isolatiematten of prefab blokken of panelen met hennep als grondstof. HempFlax levert ook vezels aan Polyvlies, toeleverancier van autofabrikanten, voor toepassing in deurpanelen en dashborden van auto’s. “Hennep is lichter en sterker dan glasvezel, maar ook veiliger voor de bestuurder. Als glasvezel breekt bij een aanrijding, is dat scherper dan hennepvezels. Dat blijkt ook uit crashtesten met auto’s.”

Diverse start-ups, onder meer in Engeland en in Marokko, ontwikkelen elektrische auto’s met gebruik van zoveel mogelijk natuurlijke materialen. “Toepassing van vezelhennep als grondstof voor biobased producten breidt zich als een olievlek uit”, concludeert Hosper. “Wij blijven ons inspannen om de gehele plant te verwaarden. Dat verbetert niet alleen ons verdienmodel, maar ook dat van telers.”