HZPC-directeur: ‘Versoepeling GMO-regels urgent’

In de Europese Unie blijven moderne veredelingstechnieken als Crispr-Cas vallen onder de regelgeving voor genetische modificatie (GMO) uit 2001. Toelatingsprocedures zijn kostbaar en tijdrovend en de uitkomst is niet voorspelbaar. Daarom gaat aardappelveredelingsbedrijf HZPC veldproeven doen met aardappelen die zijn voortgekomen uit dergelijke veredelingstechnieken uitvoeren in Canada of de Verenigde Staten. De VVD stelde landbouwminister Carola Schouten daar vragen over. HZPC-directeur Gerard Backx is blij dat de regering een herziening van de EU-regels steunt. Maar Backx vindt ook dat Schouten in haar beantwoording nog te weinig de urgentie beseft.

Waarom wil HZPC die veldproeven verplaatsen?

“We passen in het laboratorium moderne veredelingstechnieken toe. Dat nieuwe materiaal moet ooit worden getest in veldproeven. Dat willen we doen in een land waar de aardappelen niet onder de regels vallen voor genetische modificatie (GMO). Dat is in de EU wel het geval, maar niet in Noord-Amerika waar HZPC al een vestiging heeft. We brengen daar dan in-vitro planten in reageerbuisjes naar toe, die verder worden vermeerderd. Ik verwacht dat we vanaf 2022 die veldproeven gaan uitvoeren.”

Schouten schrijft in de beantwoording van de vragen dat de Nederlandse regering de EU-regels voor GMO wil herzien. Dat is toch wat HZPC wil?

“We zijn blij met deze opstelling van de regering. Maar een aantal andere lidstaten is daar geen voorstander van. In de EU heerst angst dat moderne veredelingstechnieken vooral ten goede komen aan een paar grote bedrijven. Maar die nieuwe technieken zijn gemakkelijk toepasbaar, ook voor kleine veredelingsbedrijven. Voorwaarde is wel dat zij via licenties die technieken kunnen toepassen. De Europese Commissie laat onderzoek doen naar de huidige GMO-regelgeving. De uitkomsten worden in april 2021 voorgelegd aan de Europese Raad.”

Nieuwe veredelingstechnieken zijn gemakkelijk toepasbaar, ook voor kleine veredelingsbedrijven

De VVD vreest dat Europa afzetmarkten kwijt raakt aan landen met ruimere GMO-regels. Schouten vindt dat risico op de korte termijn niet al te groot. Wat vindt u?

“Schouten maakt hier een bagatelliseringsfout. De veredeling van aardappelen gaat weliswaar langzaam, maar als we de weg zijn ingeslagen van veldproeven buiten de EU, dan draai je dat niet zo maar weer terug. Daarom is het wel urgent dat de EU de GMO-regels aanpast. Dat is vooral bij aardappelen van belang. Bij veel groenten en granen is hybride veredeling mogelijk, waardoor snel betere rassen zijn te ontwikkelen. Daar heb je niet per se nieuwe veredelingstechnieken voor nodig. Maar de aardappel zit genetisch ingewikkeld in elkaar en het is een kruisbestuiver. Daardoor gaat de genetische vooruitgang langzaam. Het is niet voor niks dat in de aardappelsector nog steeds rassen uit de vorige eeuw worden gebruikt. Met nieuwe genetische technieken kunnen we sneller vooruitgang boeken, waardoor bijvoorbeeld minder gewasbeschermingsmiddelen nodig zijn. In de politiek zijn de discussies over GMO en gewasbescherming gescheiden. Maar die zijn juist nauw met elkaar verbonden.”

Met nieuwe genetische technieken kunnen we sneller vooruitgang boeken

Raakt de Nederlandse pootgoedsector zijn sterke positie kwijt in de wereld als de herziening er niet komt?

“De veredelingsbedrijven blijven dan nog altijd de Europese aardappelmarkt bedienen met hun rassen. Het zijn vooral de pootgoedhandelshuizen die dan klappen krijgen. Als de veredeling buiten Europa sneller gaat dan in de EU, dan komen wij steeds meer op het tweede plan als het gaat om de levering van pootaardappelen.”