Meerprijs biologisch dekt kosten, behalve in zuivel

Dat is een van de conclusies uit de eerste Agro-Nutrimonitor van de Autoriteit Consument en Markt. De autoriteit wil dit onderzoek regelmatig herhalen om de ontwikkelingen in prijsvorming in de agrarische ketens inzichtelijk te maken.

Het onderzoek dook in de gangbare en biologische ketens van uien, witte kool/zuurkool, peren, ronde tomaten en trostomaten, dagverse melk, en vers varkensvlees met de gegevens van 2017-‘18. Het onderzoek is uitgevoerd door Wageningen Economic Research, op verzoek van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

Consumenten onvoldoende gemotiveerd

Ook heeft het onderzoek aandacht voor keurmerken voor verduurzaming, zoals On the Way to Planet Proof en het Beter Leven Keurmerk 1 ster. Volgens de ACM zijn consumenten niet voldoende gemotiveerd om een meerprijs te betalen voor een duurzaam product. Dat belemmert een verdere verduurzaming van de keten. De markt voor duurzame producten is dus klein. In de praktijk worden dergelijke producten alleen gevraagd door de Nederlandse supermarkten.

De margeverdeling voor de producten varieert: van elke euro die de consument in de supermarkt uitgeeft aan melk, is in de gangbare keten 50 cent van de brutomarge voor de boer. In de biologische keten is dit 59 cent. De supermarkt houdt respectievelijk 25 cent en 29 cent over. De rest van de marge is voor de handel en verwerker. Bij varkensvlees is 44 cent van elke consumenteneuro voor de varkenshouder, bij biologisch vlees is dat 64 cent. Een consument die uien koopt, laat een boer 25 cent verdienen met elke euro die wordt uitgegeven. Bij bio-uien is dat 37 cent.

Aanbod breed assortiment

Supermarkten hebben een kleinere marge in de keten van biologische producten dan de gangbare variant. Soms is de marge zelfs negatief, dan verkoopt de super het dus met verlies. Dit wordt gecompenseerd met marges van andere producten. Supermarkten blijven verlieslijdende producten verkopen om de consument een breed assortiment aan te bieden.

Volgens de ACM is er in de onderzochte ketens geen sprake van marktfalen. Wel bekritiseert het onderzoek de transparantie in de prijsvorming, ziet de autoriteit belemmeringen voor in- en uittreders op een markt en is er geen markt voor bijvoorbeeld emissierechten.