Publieke opinie machtig, niet rationeel

Daaronder ook grote bedrijven in de Food & Agri, zoals Unilever, FrieslandCampina en Vion. Bedrijven moeten niet alleen aan de bak voor de eigen productieprocessen, maar voor de hele keten van toeleveranciers. Gebeurt het niet, dan liggen rechtszaken in het verschiet. Daarbij wordt fijntjes verwezen naar de rechtszaak over klimaatdoelen die het inmiddels volledig Britse oliebedrijf Shell bijna een jaar geleden verloor bij de Nederlandse rechter.

Uitstoot inclusief die van de klanten

Shell moet van de rechter de CO₂-uitstoot met 45% verminderen voor 2030, inclusief de uitstoot van klanten. Dat is andere koek dan alleen verantwoordelijkheid voor het eigen bedrijf en de toeleverende keten. Shell heeft hoger beroep aangetekend. Ahold Delhaize wordt deze week via de aandeelhoudersvergadering opgeroepen om zich meer in te spannen. Ook hier gaat het ook om de uitstoot inclusief die van de klanten.

Zo zijn er meerdere manieren die NGO’s zoals Milieudefensie inzetten om bedrijven onder druk te zetten. De publieke opinie is daarbij een machtig middel. Bedrijven zijn altijd beducht voor een mogelijke consumentenboycot als daartoe wordt opgeroepen door invloedrijke actiegroepen. Druk vanuit (activistische) aandeelhouders inclusief pensioenfondsen is een ander effectief middel.

De publieke opinie klinkt ook door in de wetgeving. Je mag verwachten dat de wetgever haalbaarheid en betaalbaarheid meeweegt. Maar als de wetgever dat gedaan heeft, kan het alsnog heel anders uitpakken bij de rechter. Denk aan de stikstofcrisis en de Urgenda-uitspraak die de Nederlandse staat min of meer dwingt om klimaatdoelen te halen.

Maar of het haalbaar en betaalbaar is, moet nog blijken, zeker als de afnemer ook onderdeel moet zijn van de plannen

Tal van bedrijven, inclusief Unilever, FrieslandCampina en Vion hebben inmiddels aangegeven om klimaatplannen te maken en daar ook toeleveranciers bij te betrekken. Dat is niet de grootste inspanning, elk groot bedrijf heeft een klimaatplan en -doelen. Uitbreiden naar leveranciers zal ook wel lukken. Maar of het haalbaar en betaalbaar is, moet nog blijken, zeker als de afnemer ook onderdeel moet zijn van de plannen. De vraag is wie de rekening betaalt en wat er gebeurt als dat uiteindelijk ook de consument als afnemer van de producten blijkt te zijn. De publieke opinie is wel machtig, maar lang niet altijd rationeel.