Rogier Scherpbier (Zonnespelt): ‘Zoektocht naar een afwisselend eetpatroon’

Rogier Scherpbier heeft Zonnespelt in 2014 samen met Martijn Schieman opgericht. “Ik werkte op het akkerbouwbedrijf van Martijn, dat gespecialiseerd is in biologisch dynamische landbouw. Hier wordt onder meer spelt geteeld. Het leek ons interessant om ons eigen spelt verder te verwerken en dus ook te pellen en te schonen. Zodoende zijn we samen een dochteronderneming gestart.”

In 2016 besloot hij het bedrijf zelfstandig voor te zetten. “Het leek me interessant om onze diensten ook aan andere bedrijven aan te bieden. Het pellen van spelt vond op slechts twee locaties in Nederland plaats: in Friesland en Limburg. Daardoor zag ik kansen om hiermee in Lelystad te starten en de lijn uit te breiden.”

Tien jaar geleden kwam je spelt alleen in de natuurvoedingswinkels tegen. Nu liggen de supermarktschappen er vol mee

De eerste jaren richtte hij zich vooral op de verwerking van zoveel mogelijk tonnen spelt, om de investering terug te verdienen. “Dat was een hele uitdaging. Spelt is één van de oudste granen, maar in de markt is het nog een vrij nieuw gewas. Tien jaar geleden kwam je spelt alleen in de natuurvoedingswinkels tegen. Nu liggen de supermarktschappen er vol mee. Door de snel stijgende vraag werd spelt overal vandaan gehaald. Daardoor raakte de markt uit balans.” Daarom ging Scherpbier naast spelt ook andere granen, zoals emmertarwe en eenkorn, pellen, schonen en scheiden. “Ik richt me echt op de speciale graansoorten. Daar ligt mijn kracht. Ik wil iets doen waarmee ik me echt kan onderscheiden.”

Naast granen ook zaden en peulvruchten

Inmiddels verwerkt hij naast granen ook zaden en peulvruchten, zoals radijs en gele mosterd. “Ik vind het leuk om nieuwe dingen uit te proberen. Er zijn zoveel mogelijkheden. Bij het pellen gaat het vooral om kennis en ervaring. Het is een kwestie van de machines anders instellen en heel veel testen.” Ter illustratie noemt hij radijs. “Radijs bevat hele fijne zaadjes. Mijn pelmachine bestaat uit hamertjes die de korrel uit het kaf slaan. Bij spelt gebeurt dat met een flinke kracht, maar het radijszaad is heel kwetsbaar. Ik heb de machine zo aangepast dat de hamertjes veel zachter slaan. Dat werkt uitstekend.”

Deze verwerking van radijszaad heeft veel voordelen, weet hij. “De traditionele verwerking kost ongeveer twee dagen, terwijl ik minimaal de helft van de tijd nodig heb. Daarnaast bespaart het arbeid en is het eindresultaat beter, omdat de zaadjes tijdens het pellen gelijk worden geschoond.” Ook logistiek zijn er voordelen. “Het zaad uit twintig kisten met radijs kan in twee bigbags worden vervoerd. Dat zorgt voor een logistieke efficiëntieslag. Ander voordeel: alles kan in Nederland worden verwerkt.”

Eigen consumentenlijn

Scherpbier houdt van innoveren. “Naast onze verwerking hebben we een biologische verpakkingslijn opgezet, met diverse soorten meel, pannenkoekenmix en zelfs een aantal speciaalbieren. Ik kan nu echt van land naar klant producten aanbieden.” Naast de particuliere markt richt hij zich ook op business-to-businesspartners. “De kracht ligt in de combinatie daarvan. De zakelijke partners zorgen voor een grotere afzet en mijn webshop is heel geschikt om informatie delen. Zo heb ik recepten gekoppeld aan mijn producten en vertel ik het verhaal over de herkomst. Zo kan ik echt meerwaarde bieden. De afgelopen jaar is de afzet flink gegroeid en ik hoop deze flow vast te houden.”

Scholarschip

Scherpbier werd door iemand getipt over het Nuffield Scholarship. “Het leek me supergaaf, maar aan de andere kant was ik bang dat het heel veel tijd zou kosten”, blikt de ondernemer terug. “Ik besloot de organisatie te bellen om wat meer informatie te vragen, zodat ik me over enkele jaren zou kunnen inschrijven. De organisatie was echter zo enthousiast over mijn plannen dat ik besloot om me alsnog aan te melden voor 2023. Op basis van mijn inschrijving ben ik uitgenodigd en heb ik mijn plannen gepitcht.” Het achttien maanden durende scholarship gaat in maart 2023 van start. “Ik ben er onwijs blij mee. Voor mij is het echt een mega kans. Ik kan veel kennis opdoen, diverse onderzoeken uitvoeren en gebruik maken van het wereldwijde netwerk.”

Scherpbier wil graag verdiepend onderzoek gaan doen naar oude graanrassen. “Daarbij kijk ik zowel naar het verleden en de toekomst van de verschillende soorten als naar de voedingswaarde. Oude granen hebben meer geur en smaak en bevatten meer eiwit. Naast spelt zie ik veel kansen in emmer, eenkorn en haver. Spelt is van oudsher een zuiver ras, maar is inmiddels veel gekruist om de opbrengst te verhogen. Ik vind het interessant om meer authentiek spelt te verwerken dat veel minder kruisingen heeft ondergaan. Tarwe is een prachtig product, maar is helaas helemaal doorveredeld. Dat zorgt ervoor dat sommige mensen tarwe niet kunnen verdragen.” Oude granen worden steeds interessanter, weet hij. “Ik merk dat steeds meer akkerbouwers interesse hebben, als dit een rendabel verdienmodel oplevert.”

Consumptiepatroon

In het onderzoek wil hij verder de consumptie van graan onder de loep nemen. “Waarom eten wij brood en gebruiken Italianen hun graan voornamelijk voor pasta? Wat is de beste manier om graan te consumeren? En zouden peulvruchten een goede vervanger kunnen zijn?” Ook kijkt hij naar een afwisselend eetpatroon. “Wij eten een koekje bij de koffie, een broodje tijdens de lunch en pasta bij het avondeten. Deze producten hebben allemaal dezelfde basis, terwijl het heel belangrijk is om divers te eten. Ook dat aspect wil ik meenemen in mijn onderzoek.”

Allerlei conferenties en bedrijven bezoeken

Scherpbier is zich ervan bewust dat zijn onderzoeksvraag heel groot is. “Dat is ook precies de bedoeling. Ik wil me het eerste jaar vooral bezig houden met informatie vergaren. Vervolgens ga ik alle informatie die ik heb gekregen, bundelen en delen. Ik mag zelf bepalen op welke manier dat gebeurt. Bijvoorbeeld in de vorm van een scriptie of een boek.” In anderhalf jaar tijd moet hij minimaal zes weken onderzoek doen in het buitenland. “Ik wil bijvoorbeeld graag naar Italië. Daarnaast staan ook gezamenlijke reizen op het programma. Zo gaan we in maart drie dagen naar de UK. Vervolgens reizen we door naar Canada, waar alle scholars van het jaar 2023 uit heel de wereld samenkomen. Een week lang bezoeken we allerlei conferenties en bedrijven.”

Voor de toekomst ziet bij veel kansen. “Er zijn nog zoveel andere grondstoffen die verwerkt kunnen worden. Ik hoop dat mijn scholarschip hierbij kan helpen. Ik wil graag groeien als persoon en als ondernemer. Mijn droom van een groot bedrijf waarin ik met een team onze verwerkingslijnen run. Ik zie nog veel kansen voor groei en ik hoop dat ik binnenkort geschikt personeel vind, zodat ik verder kan uitbreiden.”