Studie: voedselproductie goed voor 1 graad opwarming

De wereldwijde voedselconsumptie draagt bijna 1 graad bij aan de opwarming van de aarde tot 2100. Ruim driekwart daarvan heeft te maken met herkauwers en rijstteelt. Het goede nieuws: meer dan de helft van deze uitstoot is te vermijden door verbeteringen in de productiemethoden, aanpassingen in het eetpatroon van mensen en vermindering van voedselverspilling. Dat blijkt uit onderzoek van drie Amerikaanse universiteiten, gepubliceerd in het wetenschapstijdschrift Nature Climate Change.

De onderzoekers hebben op een rij gezet waar de belangrijkste uitstoot zit in de landbouw en voedselproductie. Dat hebben ze vervolgens gekoppeld aan prognoses van de bevolkingsontwikkeling en het eetgedrag van mensen. Ze hebben daarbij steeds nadrukkelijk de broeikasgassen methaan, kooldioxide en lachgas apart gehouden in de berekeningen.

Bevolkingsgroei

Naar verwachting zal de consumptie van vlees van herkauwers en zuivel sterk toenemen de komende decennia, met wel 90% tot 2050. Die groei is veel sterker dan je puur op basis van bevolkingsgroei zou verwachten. De bevolking groeit van ruim 8 miljard naar 10 miljard in dat jaar. Door welvaartsgroei kan een steeds groter deel van de wereldbevolking zich deze relatief luxe producten veroorloven.

Methaan

Methaan is veruit het grootste probleem als het gaat om broeikasgassen, landbouw en voedselproductie. In totaal draagt landbouw volgens de onderzoekers 15% bij aan de huidige opwarming van de aarde, stellen de onderzoekers vast op grond van literatuuronderzoek. Dat is overigens veel minder dan vaak wordt gezegd. Een roemrucht rapport van de FAO uit 2006 stelde dat de veehouderij alleen al meer dan 18% van de uitstoot veroorzaakt, gerekend in CO₂-equivalenten. Overigens was een groot deel daarvan toe te schrijven aan het ontginnen van natuur ten behoeve van landbouw. Het is niet helemaal duidelijk hoe die factor in dit nieuwe rapport is verrekend.

Dit is wel duidelijk in de nieuwe studie. De agrosector is wereldwijd verantwoordelijk voor bijna de helft van de uitstoot van methaan (CH₄), twee derde van de stikstofoxide (N₂O) en 3% van de kooldioxide (CO₂). Het meeste methaan komt van herkauwers, maar ook natte rijstteelt is een belangrijke bron.

Twaalf voedselgroepen

De onderzoekers stelden een lijst op van twaalf voedselgroepen met bijbehorende uitstoot van broeikasgassen. Bovenaan prijken vlees van herkauwers (33%), rijstteelt (23%) en zuivel (19%). Op flinke afstand volgt vlees van niet-herkauwers (9%). Een van de conclusies die dit oplevert, is dat eieren en vlees van niet-herkauwers zoals varkens en kippen veel minder bijdragen aan het broeikaseffect dan producten van herkauwers.

Methaan is een veel sterker broeikasgas dan CO₂. Per kilo houdt het warmte 100 keer beter vast. Het is ook veel minder stabiel in de atmosfeer. CO₂ verdwijnt niet, methaan na verloop van tijd wel. 30% van de opwarming door voedselproductie is toe te schrijven aan recent uitgestoten methaan, aldus de onderzoekers. Vermindering van de methaanuitstoot kan daarom relatief snel effect hebben.

De consumptie van vlees, rijst en zuivel

Ze concluderen ook dat meer dan 80% van de bijdrage van de voedselketen aan opwarming, toe te schrijven is aan de consumptie van vlees, rijst en zuivel. Hier ligt dan ook meteen een sleutel naar bijsturing. Meer dan de helft van die voorziene opwarming is te voorkomen met andere productiemethoden en aanpassing van het consumptiepatroon, en vermindering van voedselverspilling, aldus de onderzoekers.