The Ketchup Club: gezonde keten én producten

Anne Janssens is samen met Birte Ketting in 2016 met The Ketchup Club gestart. Janssens werkte in het verleden bij DSM en deed in 2015 onderzoek naar de oorzaak van voedselverspilling in ontwikkelingslanden. “Bijna de helft van de wereldbevolking in ontwikkelingslanden leeft in rurale gebieden en moet rondkomen van de landbouw. Ongeveer de helft van alle groenten en fruit die worden verbouwd, wordt niet verkocht. Het is echt zonde dat deze prachtige producten worden verspild”, legt ze uit.

Ongeveer de helft van alle groenten en fruit die worden verbouwd, wordt niet verkocht

De verspilling heeft volgens haar drie oorzaken. “Allereerst de oogst. De boeren verbouwen bijvoorbeeld twee keer per jaar allemaal op hetzelfde moment tomaten. Daardoor zijn er tijden van enorme schaarste en van hele grote overschotten. Andere oorzaken zijn een slechte infrastructuur om de producten te exporteren en een grillige markt. De boeren ontvangen vaak een ontzettend lage prijs en blijven daardoor arm.”

Houdbaarheid verlengen

Samen met DSM-collega Sjoerd Dijkstra maakte Janssens een plan om de verspilling tegen te gaan. “Ik ben een maand bij een boer geweest om oplossingen te bedenken. De lokale chef Mohsine, die voorheen in Nederland een Michelin-ster restaurant had, heeft met ons meegedacht. In Kenia werd ongeveer 40 procent van de tomaten weggegooid, terwijl deze juist ontzettend lekker waren. We kwamen op het idee om ze te drogen. Daarmee kunnen we de houdbaarheid met 1,5 jaar verlengen en ontstaat een ideale basis voor heerlijke producten, zoals tapenades, soepen en ketchup.”

Eerste test

In 2016 hebben Janssens en Ketting hun plan als een ‘proof of concept’ getest. “Een aantal boeren heeft zich toen gecertificeerd voor de internationale voedsel veiligheidsstandaarden van Global Gap en we zijn gaan samenwerken met een partij om de tomaten te drogen. Middels een crowdfunding campagne is het ons gelukt om zo’n 6.000 flesjes te produceren. Deze werden gretig afgenomen. Dat stimuleerde ons om door te gaan.” Als tijdelijke werknaam was The Ketchup Project bedacht. “Daar werd zo goed op gereageerd dat we hebben besloten om die naam te behouden en uiteindelijk te transformeren naar The Ketchup Club”.

De eerste 6.000 flesjes werden gretig afgenomen. Dat stimuleerde ons om door te gaan

Vrij snel na de eerste test werd een tweede crowdfunding campagne gestart en nog geen jaar later werd de eerste lokale drooginstallatie in gebruik genomen. “We gingen echt met volle vaart vooruit. Daarbij hebben we vooral ontzettend veel tijd, energie en geld gestoken in de ontwikkeling van de keten. We hebben boeren gestimuleerd om zich te certificeren en meer droogfaciliteiten gerealiseerd.”

Keten

Inmiddels is de keten helemaal opnieuw ingericht. “We werken samen met 111 kleinschalige boeren waarvan het grootste deel in een coöperatie is verenigd. In plaats van twee maal per jaar wordt er nu het hele jaar door vrijwel iedere week geoogst.”

The Ketchup Club heeft de boeren onder meer geholpen in de vorm van trainingen en voorfinanciering van de landbouwmiddelen. “De opbrengst per plant is bijna drie keer zo hoog geworden. Dat komt mede door de regeneratieve landbouw, waardoor de grond heel voedingsrijk is.”

Betere levensstandaard

Een deel van de tomatenopbrengst wordt lokaal afgezet, maar het grootste gedeelte is bestemd voor The Ketchup Club. “We hebben een maximum per boer afgesproken, zodat iedereen gelijke kansen heeft. Hiermee kunnen de boeren hun essentiële levensbehoeften betalen, zoals scholing voor kinderen en een basis ziektekostenverzekering. Daarnaast hebben we in de droogfaciliteit werkgelegenheid gecreëerd voor zo’n 30 mensen. Het hele jaar door kunnen er tomaten en mango’s worden gedroogd. Dat doen we in partnership met een lokale partij.”

Groei

Toen de keten goed op orde was, was het tijd voor het opbouwen van naamsbekendheid. Een van de hoogtepunten vond plaats in 2020 toen Hello Fresh klant werd. “Dat was het begin van nog veel meer mooie samenwerkingen, zoals met Anne & Max en de Coffee Company. Onze oude klantengroep, met bedrijven als Bidfood, Instock en de Oliewinkel, blijft ons ook trouw.”

Inmiddels ligt de ketchup ook in de schappen bij Albert Heijn. “Een jaar geleden vonden de eerste gesprekken plaats. Daardoor hadden we ruim de tijd om voldoende voorraad op te bouwen, die na botteling anderhalf jaar houdbaar is.” Ze vindt het heel bijzonder dat Albert Heijn deze stap heeft gezet. “De afgelopen jaren heeft het concern veel duurzame en gezondere producten geïntroduceerd, maar het ketchupschap is erg conservatief gebleven.” Daar wil The Ketchup Club verandering in brengen. “Vroeger werden allerlei overgebleven groenten, zoals tomaten, pompoen, ui en zoete aardappel, verwerkt tot ketchup. Dat is precies wat wij ook doen. Wij willen een goede, smakelijke en gezondere ketchupvariant op de markt brengen om maaltijden mee te verrijken.”

Het ketchupschap is erg conservatief gebleven. Daar wil The Ketchup Club verandering in brengen

In eerste instantie is geprobeerd om helemaal geen suiker toe te voegen. Maar dat bleek niet haalbaar. “Juist de zoetzure smaak is kenmerkend voor ketchup. Daarom voegen we aan onze mangovariant 2,5% ruwe rietsuiker toe. Voor onze tomatenketchup gebruiken we ingedampt rietsuikersap. Dat is voedzamer een smaakvoller dan geraffineerde suiker. Voor alle flesjes geldt dat er minstens 200 gram fruit of groente in zit per 100 gram eindproduct.”

Drie varianten

The Ketchup Club heeft inmiddels drie smaken in het assortiment: Pure Tomato, Chef’s Smokey met een barbecuesmaak en de mangoketchup Spicy Mango. Janssens licht toe: “Tomatenketchup was in onze ogen echt een must. Dat is onze referentiesaus, die uiteindelijk de helft minder suiker bevat dan andere ketchups.” De Chef’s Smokey is speciaal ontwikkeld voor de Beste Burger van Nederland-wedstrijd. “Ons doel daarbij was echt een high-end smaakontwikkeling. We merken dat veel chefs ons product erg waarderen.” De mangoketchup Spicy Mango is een friszoete variant met gember en specerijen. “We hebben voor mango gekozen, omdat er in Kenia zo’n 60% van de vruchten werd verspild. Zo zijn er nog veel meer groente- en fruitsoorten die zich uitstekend lenen voor nieuwe ketchupvarianten. ”

De toekomst

Inmiddels is The Ketchup Club het start-uplevel ontgroeid. “We verwerken nu 12 ton tomaat per week. Daarvan maken we 6.000 liter ketchup.”

De toekomst ziet Janssens ‘groots’. “We merken dat er zo ongelooflijk veel interesse is. We gaan er vol tegenaan om deze kans te benutten. Niet alleen in Nederland, maar ook internationaal. In eerste instantie in Europa en misschien ook wel daarbuiten.”