Vrouwen en Voedsel: ‘Feminiene vaardigheden belangrijk’

Voor vrouwen in de agri- en foodsector wordt op 8 maart het live-event Vrouwen en Voedsel gehouden op het Provinciehuis in Utrecht. Anna van der Bijl (Rabobank & Eiwitboerin) verzorgt een workshop over Eiwitten van eigen bodem. Tijdens het event wordt benadrukt dat ketensamenwerking en feminiene vaardigheden heel belangrijk zijn.

Vrouwen en Voedsel is een evenement dat jaarlijks wordt georganiseerd voor en door vrouwen uit de agri- en foodsector in de breedste zin van het woord. Het live-event haakt aan op de Internationale Vrouwendag, die ieder jaar op 8 maart wordt gehouden. “Met elkaar vertellen we het verhaal van de agri- en foodsector. Ontmoeten, verbinden en verdiepen staat centraal”, vertelt Judith de Vor namens de organisatie.

Feminiene vaardigheden

Een van de doelen is meer verbinding zoeken tussen de landbouw en de andere schakels in de keten. Dat gebeurt volgens De Vor nog veel te weinig. “Het wordt voor voedselproducenten steeds belangrijker om te weten en te vertellen hoe het voedsel wordt gemaakt. Om de producten zo goed mogelijk in beeld te brengen bij de consumenten, heb je de gehele keten nodig.”

Bij het zoeken naar meer verbinding en versterking in de keten zijn feminiene vaardigheden belangrijk, vindt De Vor. “Er zijn heel veel veranderingen gaande in onze samenleving. Het blijkt dat mensen met feminiene vaardigheden soms beter in staat zijn om deze transities te vertalen naar de praktijk. Steeds meer vrouwen zijn de afgelopen jaren de drijvende kracht geworden van het bedrijf. Zij spelen in op de veranderingen en zijn bezig met strategiebepaling: hoe ziet de toekomst eruit? Wat is er dan nodig om verder en breder te kijken?”

Daarom is ze blij dat het live-event plaatsvindt tijdens de Internationale Vrouwendag. “We hanteren hetzelfde thema, namelijk ‘1000 vrouwen, 1 wereld’. We luisteren naar verhalen van andere vrouwen en maken daarbij ook een uitstapje over de grens. Zo ga ik tijdens het event in gesprek met Patience Koku uit Nigeria. Zij is net als ik lid van het Global Farmer Network en gaat ons meer vertellen over haar leven als boerin in Nigeria. Aan de ene kant heeft zij hele andere zorgen dan Nederlandse boerinnen, zoals over de veiligheid van de mensen die voor haar werken. Aan de andere kant loopt ze tegen dezelfde uitdagingen aan. We werken immers allemaal aan het verder verduurzamen van het voedselsysteem. Wat kunnen wij van haar leren?”

Verder vormgeven van de eiwittransitie

Dit jaar wordt het live-event gehouden in het Provinciehuis van Utrecht. Daarom is aan gedeputeerde Mirjam Sterk gevraagd om de opening te verzorgen. Daarbij vertelt ze onder meer hoe zij aankijkt tegen veranderingen in het voedselsysteem, zoals individuele verduurzaming en geeft ze haar visie over het belang van deze dag. Keynote spreker is dit jaar Daniek Ehrismann, duurzaamheidsadviseur van de Jumbo. “Zij gaat ons vertellen hoe de Jumbo omgaat met duurzaamheid, wat dit betekent voor de rest van de keten en welke rol zij als vrouw daarin kan vervullen.”

Vrouwen en Voedsel is volgens De Vor veel meer dan alleen een evenement. “Met elkaar willen we een netwerk opbouwen, zodat we het gehele jaar veel meer gebruik kunnen maken van elkaars kennis en ervaring. De landbouw is enorm in beweging. Er wordt steeds meer van ons verwacht en gevraagd. In het verleden is de rol van vrouwen behoorlijk op de achtergrond gebleven en ik merk dat deze steeds meer naar de voorgrond verschuift. Dat is een goede zaak. We kunnen deze kracht gebruiken om de toekomst verder vorm te geven en om nieuwe kansen te creëren. Niet alleen voor je eigen bedrijf, of sector, maar ook voor de rest van de keten.”

Het is goed om ruimte te bieden aan nieuwe ontwikkelingen, zoals het verder vormgeven van de eiwittransitie, vindt De Vor.” Ik ben heel erg voorstander van het vergroten van je wereld en het verbreden van je blik. Hoe ga je zo’n transitie in? Wat betekent dit voor je eigen rol? Hoe kan je daar inspiratie uit halen? In Nederland zijn we al hard op weg om ons hele voedselsysteem verder te verduurzamen, maar er kunnen nog veel meer stappen worden gemaakt. Daarbij is het belangrijk om van elkaar te leren en elkaar te inspireren. Het potentieel van de dames kan nog veel meer worden benut.”

Eiwitten van eigen bodem

Anna van der Bijl, projectmanager Food & Agri bij Rabobank, verzorgt tijdens Vrouwen en Voedsel een lezing over Eiwitten van eigen bodem. “Samen met mijn man run ik een akkerbouwbedrijf en ik ben lid van het bestuur van de producentenorganisatie Eiwitboeren van Nederland”, legt Van der Bijl uit. “Tijdens het event vertel ik de aanwezige vrouwen meer over hoe je als boer meer waarde kunt creëren. Onze visie is anders dan alle andere visies in onze sector. Wij laten een nieuw geluid horen en willen de teelt van plantaardige eiwitgewassen in de sector stimuleren.”

Ze merkt dat er hierover veel vooroordelen zijn. “Er zijn allemaal bezwaren, waarom het niet kan. Zoals te hoge kosten, te weinig opbrengsten en de concurrentie met goedkopere grondstoffen uit het buitenland. Nog te vaak worden de eiwitten als grondstof gezien in plaats van voedsel. Dat vinden wij heel erg zonde, want wij zijn ervan overtuigd dat je met de teelt van eiwitrijke gewassen juist veel waarde kunt toevoegen. Daarom kijken we op een andere manier naar de teelt en de toegevoegde waarde daarvan.”

De sector heeft een vergaande schaalvergroting gecreëerd en doorgevoerd, vervolgt Van der Bijl. “Dat heeft veel voordelen, maar er zijn ook nadelen. Deze laten zich steeds meer zien. Wij proberen het spel te veranderen, zodat de voordelen van onze waardegedreven visie groter worden dan de voordelen van het huidige productiesysteem.”

Ketensamenwerking

Deze teelt heeft diverse voordelen, benadrukt ze. “Het gaat om een heel duurzaam landbouwsysteem, waarbij je direct iets teruggeeft aan de bodem. Dat is eigenlijk al dé reden waarom alle akkerbouwers dit eigenlijk zouden moeten doen. Je legt stikstof vast in de bodem, je verbetert de biodiversiteit en de bodemstructuur. Bovendien kun je ook in de rest van de keten waarde toevoegen omdat je hiermee een bijdrage levert aan het verduurzamen van het landbouwsysteem. De producentenorganisatie helpt hiermee afnemers met hun inkoopstrategie. Door de invoering van de CSRD wordt een Nederlands product met positieve duurzaamheidsaspecten steeds belangrijker. Zowel voor producenten, als retailers en cateraars.” Dat belang kan iedere boer, in een collectief zoals een producentenorganisatie, verwaarden. Al is dit niet eenvoudig, weet Van der Bijl. “Dat vraagt om ketensamenwerking. We moeten echt goed luisteren naar elkaar. Wat hebben andere partijen nodig?”

Ze merkt dat de belangstelling voor eiwitten van eigen bodem toeneemt. “In het begin waren boeren sceptisch en was er veel ongeloof. ‘Bewijs het eerst maar eens’, zeiden ze. En dat hebben we gedaan. Inmiddels hebben we meer dan honderd leden en zijn de eerste businesscases gerealiseerd. Zo leveren we lupine van Nederlandse bodem aan Boon, kikkererwten voor de groentespread van Groentegoed en veldbonen voor een hoogwaardig eiwit ingrediënt (Tendra®) van Cosun Protein. Hiermee hopen we dat we van inspiratie kunnen zijn voor de rest van de voedselketen.”

De rol van de vrouw is in deze transitie belangrijk. “Het bestuur van Eiwitboeren van Nederland bestaat uit twee dames en vier heren. Een goede dynamiek tussen de verschillende bestuursleden vind ik heel belangrijk. Daarbij gaat het niet alleen om verschillen in karakters en in drijfveren, maar ook de verhouding tussen mannen en vrouwen hoort daarbij. Iedereen heeft zijn eigen kwaliteiten en interesses. Het gaat om de gouden balans.”