Yespers wil eerste ‘total value’ appelfabriek van Nederland

Stefan Baecke is afkomstig uit de financiële wereld. “In mijn laatste functie was ik verantwoordelijk voor het investeren in de primaire sector. Daarbij keek ik samen met boeren hoe ze door middel van investeringen kunnen bijdragen aan het verhogen en verduurzamen van hun productie”, blikt hij terug. “Ik vond het echter jammer dat er vooral de nadruk werd gelegd op de financiële kant van de zaak. Investeren kan veel positieve effecten met zich meebrengen, maar zeker ook negatieve. Het gaat immers vaak over efficiencyverbeteringen en schaalvergroting, wat ten koste gaat van bijvoorbeeld de biodiversiteit of werkgelegenheid. Dat was voor mij de doorslaggevende reden om in 2014 te stoppen en met Yespers te beginnen.”

Ik wil ons voedsel weer waardevol maken. Dat vraagt om nieuwe voedselsystemen

Met dit bedrijf heeft hij een duidelijke missie. “Ik wil ons voedsel weer waardevol maken. Dat vraagt om nieuwe voedselsystemen, waarbij inclusiviteit én duurzaamheid worden gecombineerd en waarbij op een andere manier naar de voedselketen wordt gekeken.” Dat er veel zaken misgaan in de keten, ontdekte hij al op jonge leeftijd. “Ik ben opgegroeid op het akkerbouwbedrijf van mijn ouders. Eén van de dingen die ik vroeger al leerde, is dat het als boer heel lastig is om veranderingen in de keten te realiseren. Andere schakels bepalen welke prijzen er gerekend worden en hoeveel je daaraan overhoudt. Ik vind het onterecht dat boeren niet de prijs voor hun gewassen krijgen die ze nodig hebben.”

Eerste product-idee van Yespers

Daar wilde Baecke heel graag verandering in brengen. “Met Yespers kijken we vanuit de markt naar de producten. We willen de keten op een betere manier organiseren, zodat alle ketenpartners een rol krijgen.” Om dat te realiseren, wilde hij eerst een marktvraag creëren. Al snel ontstond het eerste product-idee: smoothie-spreads. “Mijn vrouw maakt elke ochtend smoothies. Hartstikke gezond, maar ik heb liever een iets steviger ontbijt. Zo kwam ik op het idee om de smoothies in te dikken tot een gezonde jam. De spread is 100% natuurlijk, bevat geen kunstmatige zoetstoffen en heeft Nutri-Score A.”

Keten verbeteren

Vanuit de ingrediënten die voor de spreads worden gebruikt, wil Baecke de keten verbeteren. “Elk ingrediënt heeft zijn eigen uitdaging en zijn eigen verhaal. In 2016 hebben we de bananen die we gebruiken onder de loep genomen. We besloten om deze te laten pureren in het land van herkomst, Ecuador, in plaats van bananenpuree in Europa in te kopen. De overrijpe bananen die geen bestemming hebben, kunnen zo geconserveerd worden en geld opleveren.”

Er werd een samenwerking gestart met Agrofair, een Nederlands bedrijf dat voor de export afgekeurde bananen in Equador lokaal omzet in bananenpuree. “Hiermee voorkom je niet alleen verspilling, maar zorg je ook voor nieuwe werkgelegenheid op het platteland. Bovendien verdienen de boeren meer, omdat hun afgekeurde bananen van waarde zijn geworden. Als je onderzoekt waar er waarde verloren gaat in de keten, ontdek je vaak ook kansen om heel veel waarde toe te voegen.”

Voor de reststroom een oplossing zoeken

Dat is ook het uitgangspunt geworden van de rest van het assortiment. “Als wij een product in de markt zetten, dan hebben we te maken met individuele ketens van de ingrediënten. Maar we hebben ook de verantwoordelijkheid om voor de restproducten een oplossing te zoeken. Zo hebben we de reststroom van onze smoothies, pulp, verwerkt in een nieuw product: granola. Maar ook ingrediënten voor granola hebben weer reststromen. Zo ontstaat een soort hinkstapsprong-invulling van onze missie.”

Omdat smoothie-spreads en de granola in het ontbijtsegment vallen, besloot Baecke zich daarop te blijven richten. Inmiddels is het assortiment uitgebreid met onder meer crackers, notenpasta en overnight oats. “Per ingrediënt kijken we wat we kunnen doen om de keten te verbeteren met aandacht voor sociale rechtvaardigheid, bodemkwaliteit en biodiversiteit.”

Cashewnoten

Ter illustratie noemt hij de cashewnoten uit Burkina Faso. “Zo’n 90% van alle cashewnoten die in Afrika groeien, wordt in Azië uit zijn dopje gehaald. Vervolgens worden ze naar Europa getransporteerd. Dat is natuurlijk een enorme omweg. En dat alleen maar omdat de producten een paar cent per kilo goedkoper geproduceerd kunnen worden. Maar als je dat vergelijkt met de hoeveelheid arbeidsplaatsen die verloren gaat en de enorme CO₂-uitstoot die je veroorzaakt, dan ben je eigenlijk waarde aan het vernietigen.” Daarom werkt Yespers samen met een partij die de noten ter plaatse in Afrika dopt en vervolgens rechtstreeks naar Europa haalt.

Eigen appelfabriek

Voor corona was Baecke van plan om in West-Afrika een eigen fabriek te starten voor het verwerken van mango. “We wilden de complete mango tot waarde brengen, inclusief de pitten en de schil.” Door Covid-19 werden de plannen stopgezet. “Er stonden nog meer ingrediënten op onze to-do lijst, zoals appels. Zodoende hebben we besloten om in Nederland een appelfabriek te realiseren. Deze wordt volgend jaar geopend.” Het wordt de eerste eigen fabriek van Yespers. “Tot nu toe laten we onze producten bij partners produceren. Dat is voor ons als klein bedrijf efficiënter.”

Er komt een appel onze fabriek binnen en aan het einde van de lijn is deze verwerkt in allerlei producten en blijft er helemaal niets over

De afgelopen anderhalf jaar heeft Baecke onderzocht hoe alles van de appel tot waarde gebracht kan worden. “Er komt een appel onze fabriek binnen en aan het einde van de lijn is deze verwerkt in allerlei producten en blijft er helemaal niets over.” Hij ziet diverse voordelen: “De grondstof krijgt veel meer waarde, waardoor we een betere prijs kunnen betalen aan telers. Ons eigen businessmodel wordt daarmee ook interessanter. Doordat we op een andere manier met de appelverwerking omgaan, ontstaan er nieuwe kansen. Van dezelfde hoeveelheid appels kunnen we immers veel meer producten maken dan alleen appelstroop.”

Zo kunnen de gedroogde appels worden gebruikt voor de granola en overnight oats. Het appelconcentraat is heel geschikt voor de smoothie-spreads en de appelstroop voor de notenspreads. De appelpitjes kunnen worden verwerkt tot appelpitolie en de steeltjes kunnen bijvoorbeeld dienen als een voedingsbodem voor paddenstoelen. Baecke vult aan: “Een andere belangrijke hoofdstroom die we gaan produceren, is appelmeel dat we van het appelpulp maken. Momenteel zijn we hierover met een aantal grotere afnemers in gesprek.”

Handwerk gecombineerd met automatisering

In de nieuwe fabriek wordt handwerk gecombineerd met automatisering. “We willen extra banen creëren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. We hebben nu tien medewerkers aan het werk en als de nieuwe fabriek draait, dan verwacht ik dat we tot twintig of dertig fte uitbreiden. In een stad als Den Haag is er vrij weinig maakindustrie, terwijl dat soort banen voor deze doelgroep juist heel interessant is. Zo willen we ook op deze manier een bijdrage leveren aan de maatschappij. Aan de andere kant moeten we ook automatiseren om voldoende productie te kunnen draaien. We zoeken naar een goede balans hiertussen.”

Creëren van voldoende vraag is uitdaging

Het creëren van voldoende vraag is volgens hem een belangrijke uitdaging. “Daar zijn we nu druk mee bezig. Doordat we meer kunnen betalen voor appels is het interessant voor toeleveranciers om met ons samen te werken. Verder willen we onze grondstoffen op ingrediëntniveau op de B2B-markt aanbieden. Op jaarbasis verwachten we tussen de 3.000 en 4.000 ton appels te verwerken.”

Daarnaast is het belangrijk dat de distributie verder wordt uitgebreid. “Inmiddels liggen onze producten in de schappen van de grotere Albert Heijn-winkels en in het online-assortiment van Albert Heijn. Grootverbruikers kunnen terecht bij Sligro of InstockMarket. Ook Picnic verkoopt onze producten en sinds kort is Yespers in België verkrijgbaar bij Colruyt.”

Zoek samenwerking met ketenpartners

Het wordt in de toekomst onvermijdelijk om zo duurzaam en zo inclusief mogelijk te produceren, benadrukt Baecke. “Dat vormt een voorwaarde om te blijven bestaan.” Zoek samenwerking met ketenpartners, raadt hij ondernemers in de voedingsindustrie aan. “Bepaal welke problemen er in de keten zijn en hoe deze aangepakt kunnen worden. Welk product verspil je? Misschien kun je het restproduct juist gebruiken om waarde toe te voegen. Als je dat doet, dan zijn er veel kansen. Ons ultieme doel is dat we met al onze ingrediënten überhaupt geen verspillingsbronnen meer creëren. Zodat alles tot waarde wordt gebracht.”