Consument niet zomaar bereid om insecten te eten

Groot nieuws was het voor de insectensector toen de EU eerder dit jaar voor het eerst een insect, de gele meelworm, goedkeurde voor humane consumptie. Enkele weken terug volgde de tweede goedkeuring, van de treksprinkhaan, en er worden er meer verwacht. Ze worden gezien als een belangrijke mijlpaal in de commercialisering van eetbare insecten. Hoewel de sector lang uitkeek naar deze goedkeuringen, zullen ze er niet meteen voor zorgen dat consumenten massaal aan de insecten gaan. Want hoewel meerdere Europese landen, waaronder Nederland, enkele insectensoorten al enige tijd gedogen, komt de consumptie ervan niet echt op gang. Toch neemt de interesse wel toe, zo stellen bedrijven in de insectensector. ‘Er is écht een groep die interesse heeft en die groep groeit’, zo klinkt het.

Supermarkten zijn gericht op kwantiteit en gemak, daarom passen insectenproducten nog niet in een supermarkt

^{Geert Kuipers van Distribugs}

Insecteneiwit vergelijkbaar met melkeiwit

Insecten worden gezien als een duurzame bron van hoogwaardige eiwitten. Uit recent onderzoek van Maastricht University blijkt dat het eten van insecteneiwit hetzelfde effect heeft als melkeiwit in het menselijk lichaam. Ook bevatten veel soorten insecten essentiële aminozuren en vitaminen. Ze worden daarom gezien als goede vleesvervangers. Insecten kunnen echter nog zulke goede papieren hebben, uiteindelijk is het de consument die bepaalt of ze gegeten worden of niet.

Insecten minst populaire eiwitbron

Uit onderzoek van Wageningen University & Research (WUR) blijkt dat de Nederlandse consument tussen 2015 en 2019 meer bereid is geworden om alternatieve eiwitten te eten, ook insecten. Ze hangen echter wel onderaan het lijstje als minst populaire eiwitbron: insecten als voedsel roepen het meeste walging op. Volgens Marleen Onwezen, onderzoeker consumentengedrag bij WUR, hebben veel mensen een ‘yuck’-associatie bij insecten: “Insecten worden gezien als enge beestjes met veel poten, die geen onderdeel zijn van ons vaste eetpatroon en eetcultuur. Wij zijn enorme gewoontedieren en die gewoontes aanpassen is gewoonweg lastig.”

Niet in Nederlands dieet

Dat insecten nog lang geen onderdeel zijn van het Nederlands dieet, blijkt wel uit het feit dat insectenproducten niet in de schappen van grote supermarktketens liggen. Een aantal jaar geleden werd een poging gedaan door onder andere Albert Heijn en Jumbo, maar de meelwormen en insectenburgers verdwenen ook weer uit de winkels. “Het was misschien nog iets te vroeg om deze producten te verkopen”, zo laat een woordvoerder van Albert Heijn weten. Ook Jumbo is gevraagd naar de insectenproducten die in de schappen lagen en er ook weer uit gingen, maar was niet in staat daar reactie op te geven.

Boodschappen doen veranderd door corona

Er is meer nodig om de consument van insecten te overtuigen, zo stelt Onwezen. “Gewoon in de schappen leggen is onvoldoende voor de gewoontedieren die op dinsdagavond door de supermarkt rennen en snel wat kopen voor een gerecht dat ze regelmatig maken. Het gaat om motiveren, skills ondersteunen en de alternatieven op een goede manier aanbieden.” Volgens Geert Kuipers van Distribugs, verwerker van insecten, groothandel, innovatiehub en business-to-business leverancier van insectenproducten, versterkte het coronavirus dit gedrag in supermarkten. “Europa-breed merken we heel goed dat mensen angstig zijn geworden bij aankopen doen in supermarkten door het coronavirus. Ze rennen snel een winkel in voor de dingen die ze nodig hebben en besteden geen aandacht aan nieuwe producten, zoals producten met insecten. Het virus heeft boodschappen doen helemaal veranderd.”

Retail-landschap een drama voor insectenproducten

Kuipers noemt het retail-landschap dan ook nog een drama voor insectenproducten. “Supermarkten zijn gericht op kwantiteit en gemak, daarom passen insectenproducten nog niet in een supermarkt. Consumenteninteresse begint vaak op evenementen en in de horeca. Daar moeten we mee beginnen. Maar ook dat lag voor een groot deel op z’n gat door corona natuurlijk.”

Richten op horeca en specialistische retail

Sander Peltenburg van De Krekerij, producent van bewerkte insectenproducten zoals burgers en balletjes, deelt de mening dat consumenten het beste via een ander kanaal dan de supermarkt bekend kunnen worden met insecten. “Wij richten ons om die reden op de horeca en sinds het coronavirus ook op specialistische retail zoals slagers en landwinkels. Het helpt consumenten van insecten te overtuigen door er een enthousiast verhaal bij te vertellen. Dat kan in de horeca en in specialistische retail.”

Peltenburg merkt dat de personen die eenmaal een smakelijk insectenproduct hebben gegeten ook weer herhaalaankopen doen. “Bij mensen die voor de lol een keer een potje meelwormen kopen, blijft het bij één keer. Maar we zien dat er echt een groep is die oprecht geïnteresseerd is en daadwerkelijk onze producten wil blijven kopen. Doordat we dagelijks met deze groep in contact zijn, twijfelen we er niet aan dat er toekomst in eetbare insecten zit, maar dan wel bewerkt in producten.”

Insecten met een smaakje

Online zijn er vooral webshops te vinden die potjes gevriesdroogde insecten verkopen, al dan niet met een smaakje als ‘garlic & herbs’ en ‘smokey bbq’. Distribugs verkoopt hele insecten zoals meelwormen en krekels. Toch ziet Kuipers hierin de minste toekomst. “Producten waarin insecten verwerkt zijn, zullen meer succes hebben. We kunnen hiervoor meeliften op de populariteit van vleesvervangers. Ook de groeiende aandacht voor gezondheid en circulariteit kunnen een belangrijke rol spelen in de acceptatie van insecten. Maar dan moeten we dit wel goed communiceren naar de consument en daarvoor is de sector op dit moment nog te klein.”

Artikel gaat verder onder de afbeelding

Grote bedrijven terughoudend

De grote foodbedrijven zoals Unilever en Nestlé zijn nog terughoudend om in insecten te stappen. Nestlé introduceerde vorig jaar wel huisdiervoeding op basis van insecten. Het zijn echter veelal de kleinere bedrijven die insecten aan de man proberen te brengen. “Terwijl we juist de grote bedrijven nodig hebben om de insectenconsumptie een vlucht te laten nemen. Er is een marketingbudget nodig om het verhaal rondom insecten te kunnen vertellen. Dat hebben de grote bedrijven”, zo stelt Geert Kuipers. Sander Peltenburg ziet dat veel grote bedrijven wachten op de Europese goedkeuringen voordat ze er volledig in willen stappen. “Maar misschien is het ook wel een excuus. Uiteindelijk vindt iedereen de consumentenacceptatie het belangrijkst.”

Brede uitrol in Europa mogelijk

Hoewel het er niet op lijkt dat door de Europese goedkeuringen consumenten massaal insecten gaan eten, kan het wel zorgen voor een versnelling. Zo is het denkbaar dat grote voedingsbedrijven de handschoen zullen oppakken, omdat brede uitrol in Europa mogelijk is. Als de markt meer volwassen wordt, kan ook de prijs omlaag. Die is voor veel insecten namelijk nog hoog, wat consumenten kan tegenhouden ze te kopen. Volgens Kuipers zijn de hoge prijzen die webshops rekenen en waarmee andere partijen in de keten verder rekenen, daar een belangrijke reden voor.

Europese toelatingen

Marleen Onwezen van WUR denkt dat de Europese toelatingen voor een verandering kunnen zorgen: “Elke goedkeuring kan een versnelling teweegbrengen, omdat er zo meer nieuwe producten ontwikkeld kunnen worden en de beschikbaarheid omhooggaat. Zo wordt het makkelijker voor consumenten om insecten te gaan eten. En omdat er zo een indirecte norm wordt neergezet dat dit goed en veilig voedsel is, dat je gewoon kunt eten.” Albert Heijn laat weten dat ondanks groeiende aandacht voor alternatieve eiwitbronnen, ze insecten nog niet opneemt in het assortiment. “Maar wat niet is, kan komen. Als onze klanten er behoefte aan hebben, dan kunnen wij overwegen het te gaan aanbieden”, zo stelt een woordvoerder.

Bekijk de video: Food&Agribusiness Update: broodje sprinkhaan bij De Krekerij