Drankproducenten hekelen komst van suikertaks

Donderdag 10 november is een belangrijke dag voor drankproducenten in Nederland. Dan stemt de Tweede Kamer over het nieuwe belastingplan met daarbij de suikertaks. Die moet van 1 januari 2023 worden verhoogd op alcoholvrije dranken waar suiker in zit. Drankproducenten roepen op tot uitstel of uitzonderingsposities van de zogenoemde verbruiksbelasting, omdat het de gezondheidsdoelen niet zou bevorderen of omdat zij vinden dat hun drank niet onder de belasting zou moeten vallen.

Producenten van puur sap lanceren een petitie om een uitzondering te krijgen op de suikertaks. Zij stellen dat hun producten geen toegevoegde suikers bevatten. “Bij frisdrank kan een fabrikant kiezen: meer of minder suiker toevoegen. Maar pure fruitsappen zijn voor honderd procent afkomstig uit de natuur, rechtstreeks uit de boomgaard. Niets meer en niets minder.” De vijf initiatiefnemers willen dat hun producten niet langer gezien worden als frisdrank en daarmee worden vrijgesteld van de verbruiksbelasting.

Britse voorbeeld van ‘slimme’ frisdrankbelasting volgen

Deze producenten zijn niet de enige die aanmerkingen hebben op de verbruiksbelasting op frisdrank. De Nederlandse vereniging Frisdranken, Water en Sappen (FWS) is het ook niet eens met de manier waarop de overheid de verbruiksbelasting wil verdubbelen. De belangenorganisatie stelt dat de beoogde gezondheidsdoelen niet worden bereikt op deze manier. Zij riepen op om van de belastingverhoging in 2023 af te zien en te verplaatsen van 2024. FWS wil dat het kabinet het Britse voorbeeld van ‘slimme’ frisdrankbelasting volgt.

Op 8 november doet FWS opnieuw een oproep, dit keer tot uitstel van de verbruiksbelasting tot 1 januari 2024. “Het uitstellen met een jaar van de aanpassing van de verbruiksbelasting juichen we zeer toe en biedt wat ons betreft de benodigde tijd om tot een goede uitwerking van een ‘slimme’ taks te komen.”

Nationaal Preventieakkoord

De suikertaks is een maatregel waar al jaren over gesproken wordt. Vier jaar geleden is het zelfs heel dichtbij gekomen toen het Nationaal Preventieakkoord werd opgesteld met doelstellingen ondertekend door meer dan zeventig partijen. Toch is de suikertaks nog niet ingevoerd, onder andere door de druk die de voedingsmiddelenindustrie uitvoert op het beleid. Daarnaast is het ook een uitdaging voor de Belastingdienst, net zoals het verlagen van de btw op groenten en fruit.

Ook in het nieuwe regeerakkoord schrijven de coalitiepartijen dat zij de belasting op suikerhoudende dranken gaan verhogen en dat zij op termijn gaan bezien hoe een suikerbelasting ingevoerd kan worden. De inkomsten van de verbruiksbelasting wordt geschat op € 300 miljoen door het Ministerie van Financiën.

Mineraalwater

In de plannen staat dat de verbruiksbelasting voor alle dranken even hoog is, ongeacht de hoeveelheid suiker. Mineraalwater valt ook onder de categorie frisdrank van de overheid en daar zal dus vanaf 1 januari ook een suikertaks opgeheven worden, hoewel er geen suiker in deze drank zit. Staatssecretaris Van Rij van Fiscaliteit en Belastingdienst schrijft in reactie op Kamervragen dat de heffing vanaf 2024 van het mineraalwater wordt gehaald.

Maar zelfs met de stemming in zicht, is het nog niet zeker of de verbruiksbelasting vanaf 1 januari zal gaan gelden. In een Kamerbrief geeft staatssecretaris Van Rij aan dat hij een alternatieve vormgeving voor de verbruiksbelasting, omdat leden van de Tweede Kamer het ‘onzinnig’ vinden om de belasting te heffen op mineraalwater. Van Rij geeft aan dat de uitzondering op mineraalwater op zijn vroegst per 1 januari 2024 gerealiseerd kan worden. Als de verbruiksbelasting wordt opgeschoven, kan mineraalwater direct uitgezonderd worden, maar dit leidt tot een budgettair tekort. Die € 300 miljoen moet dan gedekt worden in de belastingverhogingen van 2024-2027 en daarmee zullen de tarieven verhoogd worden. De derving moet goed gemaakt worden met een extra verhoging van € 75 miljoen in deze periode.

Gezondheidsdoelen

FWS stelt vast dat de maatregel dus opgeschoven kan worden en dat dit ook wenselijk is. Maar zij vinden de extra verhoging ‘geen goed voorstel’ door de forse prijsverhogingen die al gaande zijn. Daarnaast zijn zij nog steeds van mening dat de verbruiksbelasting onvoldoende gaat bijdragen aan de gezondheidsdoelen. Daar zijn gezondheidsexperts het niet mee eens: zij denken juist wel dat een prijsverhoging een positief effect kan hebben. De sapproducenten delen diezelfde mening, maar dan dat de verbruiksbelasting de gezondheidsdoelen voorbijstreeft door puur sap te belasten.