Verpakkingsexpert: ‘Wetgeving zet verpakkingen terecht op scherp’

In de wereld van verpakkingen is wetgeving van groot belang, zegt verpakkingsadviseur Wido van Drecht van Schuttelaar & Partners. “De wetgeving zet de verpakkingen terecht op scherp en zorgt ervoor dat bedrijven oude keuzes moeten herzien.”

De vraag naar gemak zorgt voor meer verpakkingen, weet Van Drecht. “Fruit heeft een schilletje als natuurlijke verpakking. Maar Nederlandse consumenten vinden het prettig als het wordt voorgesneden. Op dat moment wordt de natuurlijke verpakking verbroken en is er plastic nodig om de stukjes fruit te verpakken. Het is moeilijk om de hoeveelheid verpakkingen terug te dringen, omdat de mensen eraan gewend zijn geraakt.” Een andere factor vormen de gebundelde verpakkingen. “Ook daar kopen we meer en meer van. Een mooi voorbeeld vind ik appels die in een grote plastic zak worden verpakt, terwijl je ze ook per stuk kunt kopen.”

Liever spreken over fossielvrije verpakkingen

Het toenemend aantal verpakkingen zorgt voor problemen. Vooral op het gebied van duurzaamheid, aldus de verpakkingsexpert. Al heeft hij zelf een hekel aan deze term. “Duurzaamheid is een containerbegrip geworden. Ik spreek liever over recyclebaarheid of fossielvrije verpakkingen. Gelukkig zijn er veel bedrijven die hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen en minder plastic, of meer herbruikbare verpakkingen gebruiken.”

Er is veel kennis nodig om te weten wat in jouw situatie de meest duurzame oplossing is, zegt Van Drecht. “Géén verpakking is daarbij vaak het duurzaamst. Daarnaast is het belangrijk om zo min mogelijk gebruik te maken van fossiele verbranding en om de CO2-uitstoot te minimaliseren. Nu ligt de focus van het Afvalfonds op recycling en de inzet van recyclaat, maar het zijn middelen om CO2 te reduceren. Circulariteit is niet een doel op zich.” Wat de beste verpakkingsoplossing is, is per situatie anders, weet hij. “Er is geen algemeen antwoord mogelijk. De meest duurzame oplossing hangt sterk af van de doelstelling van je bedrijf. Sommige bedrijven zetten in op de minste CO2 -uitstoot, terwijl bij andere recyclebaarheid en fossielvrij doorslaggevend zijn voor de keuze.”

Het is volgens Van Drecht belangrijk dat ieder bedrijf een eigen verpakkingsbeleid heeft. “Hierin staat beschreven hoe er met verpakkingen wordt omgegaan. Daardoor geeft het beleid richting aan alle verpakkingskeuzes die gemaakt moeten worden en worden inconsistente keuzes voorkomen.” Daarnaast is het essentieel om het speelveld nauwlettend in de gaten te houden en transparant te communiceren. “Vage claims zorgen ervoor dat consumenten het gevoel krijgen dat ze in de maling worden genomen. Voor een deel van de consumenten zal de verkoopintentie hierdoor juist afnemen. Denk dus goed na over wat je communiceert en hoe.”

Wetgeving levert belangrijke bijdrage

Ook wetgeving levert een belangrijke bijdrage aan de toenemende hoeveelheid recyclebare verpakkingen. Van Drecht vindt het heel belangrijk dat er verpakkingswetgeving is. “Wetgeving zet de verpakkingen terecht op scherp en zorgt ervoor dat in het verleden gemaakte keuzes opnieuw tegen het licht worden gehouden.” Dat illustreert hij met een voorbeeld: “Fossiel plastic is bijvoorbeeld veel te goedkoop. Daardoor wordt dit verpakkingsmateriaal onnodig vaak gekozen. Gelukkig worden er nu wettelijke maatregelen getroffen tegen eenmalige plastic wegwerpverpakkingen en tegen overbodige verpakkingen, vooral daar waar alternatieven voorhanden zijn.”

Ik hoop dat kortingen voor een interessante businesscase zorgen

Wetgeving zorgt eveneens voor een gelijk speelveld voor alle bedrijven, vervolgt hij. “Ik heb voor bedrijven gewerkt die altijd hun maatschappelijke verantwoordelijkheid namen en probeerden de verpakking beter recyclebaar te maken of recyclaat toe te passen. Aan deze maatregelen kleven technische risico’s en vaak zijn deze ook prijsverhogend. Als jouw concurrenten zich hier niet mee bezig houden, dan levert dat een concurrentienadeel op. Het is prettig dat de wetgeving een kader schetst.” Daarom vindt hij het goed dat het Afvalfonds Verpakkingen vanaf 1 januari 2024 eerder een korting geeft op het tarief als bedrijven hun verpakkingen goed recyclebaar maken of recyclaat toevoegen. “Dat maakt het financieel aantrekkelijker om je verpakkingen aan te passen. Ik hoop dat deze kortingen voor een interessante businesscase zorgen. Hopelijk worden dit soort kortingen in de toekomst ook toegekend voor het gebruik van fossielvrije plastics.”

Nieuwe Europese wetgeving voor verpakkingen

Tevens wijst hij op nieuwe Europese wetgeving: de Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR). “Het concept van deze regeling is vorig jaar november gepresenteerd. De verwachting is dat de wet eind 2024 definitief wordt en vrij snel daarna ingaat. Hoe de nieuwe wet er precies uit komt te zien, is nog niet bekend. Maar wel is duidelijk dat verduurzaming en het reduceren van onnodige verpakkingen centraal staat. Deze nieuwe wet gaat niet alleen maar over single-use plastics, maar over alle verpakkingen. Zorg dat je niet voor verrassingen komt te staan en probeer er proactief op in te spelen”, raadt Van Drecht aan.

Marketing succesvol inzetten

Voor de toekomst is het belangrijk dat bedrijven een oplossing zoeken voor de enorme hoeveelheid convenience en gebundelde wegwerpverpakkingen. “De uitdaging is om in deze behoefte te voorzien en toch de problemen op te lossen. Wat mij intrigeert is dat je gedrag ook onbewust kunt beïnvloeden. Ik werkte lange tijd bij multinationals voor ik bij Schuttelaar & Partners adviseur werd. Daar zag ik hoe marketing ons succesvol in de richting van gemaksproducten heeft gemasseerd. Nu is het tijd om een manier te vinden om diezelfde marketing te gebruiken om met plezier over te schakelen naar minder belastende verpakkingen, zoals bijvoorbeeld herbruikbare systemen. Zonder te veel nadruk te leggen op dat het nodig is om de wereld te verbeteren. Maak herbruikbare verpakkingen leuk en sexy.”

Marketing gebruiken om met plezier over te schakelen naar minder belastende verpakkingen

Tips voor bedrijven

Voor bedrijven heeft hij de volgende tips : “Omarm de nieuwe verpakkingswetten en maak gebruik van de positieve businesscases. Zo maken nog maar weinig bedrijven gebruik van de mogelijkheid van tariefdifferentiatie: met duurzamere verpakkingen kan je aanspraak maken op een lagere afvalbeheerbijdrage. Bij Schuttelaar & Partners zijn we dit nu voor bedrijven aan het doorrekenen, en het kan echt veel schelen.”

Nog maar weinig bedrijven maken gebruik van de mogelijkheid van tariefdifferentiatie

Van Drecht vervolgt: “Zorg dat je toegang hebt tot specialistische verpakkingskennis. Verpakkingstechnologen zijn in Nederland schaars. Daarom brengen veel bedrijven de verpakkingen onder bij de afdeling kwaliteit, maar die heeft ook andere taken. Dan wordt het verpakkingsbeleid al snel een ondergeschoven kindje. Mijn oproep is dan ook: Neem verpakkingen serieus en geef ze de aandacht die ze nodig hebben.”