Eerste veldproeven met ‘gentarwe’ in het VK

Het doel is om graan te produceren met lagere concentraties asparagine, een stof die bij verhitting wordt omgezet in het mogelijk kankerverwekkende acrylamide. Hoewel de brexit achter de rug is, houdt het Verenigd Koninkrijk zich nog steeds aan Europese regelgeving die Crispr-proeven vergunningsplichtig maakt. Zo’n vergunning is nu afgegeven. Maar er zit wel verandering aan te komen.

Asparagine

In het lab van projectleider Nigel Halford werd een tarwevariëteit ontwikkeld met een ultra-lage asparagine-concentratie. Dat deed hij door het TaASN2-gen uit te schakelen met de Crisper-techniek. Bij het bakken of roosteren van producten als brood, chips, frieten en zelfs koffie wordt asparagine omgezet in acrylamide. Die stof werd voor het eerst ontdekt in 2002 en zorgt sindsdien voor ongerustheid. Bij dierproeven bleek het kankerverwekkend en het staat op de lijst van mogelijk kankerverwekkende stoffen voor mensen. Met de veldproeven moeten nu de opbrengsten en eiwitinhoud van de nieuwe variëteit worden bestudeerd.

Toch non-gmo?

Hoewel de nieuwe eigenschap via gmo-techniek in de tarwe is geïntroduceerd, kan na verdere veredeling een niet-gmo tarwevariant ontstaan. Er zijn geen soortvreemde genen mee gemoeid. Alleen bij de inplantatie-procedure komen andere soorten genetisch materiaal mee. Het is mogelijk om die na een paar generaties weer uit te kruisen via klassieke technieken. De schaal van een veldproef maakt het in vergelijking met een laboratoriumproef mogelijk dit sneller te bereiken, doordat het aantal planten veel groter is. Halford: “Al vanaf het derde jaar van onze proef verwachten we dat het vreemde DNA verdwenen zal zijn, en we hier dus niet meer van gmo’s kunnen spreken.”

De Britse regering wil producten die ontwikkeld zijn met de Crispr-techniek op dezelfde manier gaan reguleren als klassieke veredelingstechnieken, en niet langer als gmo’s zoals de EU-rechtspraak nu vereist. De EU maakt geen verschil tussen GM (genetically modified) en GE (genetically edited). Het VK wil dat wel doen, maar wacht nog op het resultaat van een publieksraadpleging over die plannen. Die wordt tegen het einde van de zomer verwacht.

Medeauteur: Johan Oppewal