EU-project TITAN wil transparantie in voeding vergroten

Vorig jaar september is het TITAN-project feestelijk afgetrapt met als doel: meer transparantie in het voedselsysteem om daarmee duurzaamheid, gezondheid en voedselveiligheid te bevorderen. Nu is het project in volle gang en zijn er vijftien projecten gaande binnen de drie eerder genoemde thema’s. De pilots lopen uiteen van het traceerbaar maken van de amandelketen tot het beter beschermen van QR-codes en deze aantrekkelijk maken. Het TITAN-project staat open voor ideeën van onderwijsinstellingen en start-ups om bij te dragen aan het einddoel, vertelt Edward Sliwinksi.

Hoe is het TITAN-project begonnen?

“Voor EFFOST schrijf ik mee aan voorstellen voor Horizon Europe-programma over hoe we een voedseltransitie op gang kunnen brengen. Hiervoor is naar onze mening een integrale aanpak nodig met de hulp van technologie. Het uitgangspunt van TITAN is het vergroten van de transparantie in de voedselketen. Consumenten waarderen transparantie en willen claims van fabrikanten kunnen checken. Daarnaast komt er steeds meer regelgeving die van producenten vraagt om inzicht te krijgen in hun gehele productieketen. Denk aan de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) of de aankomende wetgeving voor maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Producenten moeten meer inzicht hebben in wat er in hun keten gebeurt en waar ingrediënten vandaan komen. Er moet aangetoond kunnen worden dat er geen slavenarbeid is en geen bomen voor gekapt zijn. Met TITAN willen we hieraan bijdragen en technologie ontwikkelen die ingezet kan worden door de voedingsindustrie.”

_{Tekst gaat verder onder foto}

Hoe staat het op dit moment met de transparantie in de voedselketen?

“Er is op dit moment een zeer beperkte transparantie vanuit voedingsfabrikanten richting consumenten. Dat terwijl het steeds belangrijker wordt voor eindgebruikers, die meer garanties willen dat de gedeelde informatie ook klopt. Hoeveel calorieën bevat een voedingsmiddel, welke allergenen en misschien wel het belangrijkste: kloppen de claims die gemaakt worden? In Nederland is er een vrijwillige database waarin voedingsbedrijven informatie delen over hun samenstellingen, hoewel de database niet openbaar is, is het wat betreft transparantie goed geregeld. Maar er worden op dit moment veel claims gedaan die niet onderbouwd kunnen worden. Het vertrouwen in voedingsmiddelen is laag, maar consumenten hebben weinig keus: men moet toch iets eten. Daarbij komt dat de traceerbaarheid door ketens heen ook nog te wensen overlaat en dat terwijl er steeds meer gevraagd wordt van voedingsfabrikanten aan informatie. Dit zorgt er wel voor dat er een beweging ontstaat om de keten traceerbaar te maken, maar voornamelijk bij de zogenoemde ‘first mile’, het begin van de keten, zitten nog uitdagingen.”

Lees ook: Voedselproductie transparant maken met Planet-score

Hoe kan het vergroten van de transparantie bijdragen aan de transitie van het voedselsysteem?

“In TITAN richten we ons op drie aandachtsgebieden: duurzaamheid, gezondheid en voedselveiligheid. Ik ben ervan overtuigd dat het vergroten van de transparantie ervoor zorgt dat voedingsmiddelen gezonder, duurzamer en veiliger worden, omdat het inzichtelijk maakt en producenten dwingt het beter te doen dan de concurrenten. TITAN heeft verschillende projecten binnen de drie aandachtsgebieden, vijftien in totaal. Voor het verduurzamen van ketens loopt er bijvoorbeeld een project met de Nederlandse start-up Open Food Chain. Zij hebben als doel de Vietnamese garnalen keten transparant te maken door middel van de blockchain en daarmee slavenarbeid te kunnen uitsluiten. Een ander project is een nieuw ‘front of pack’-label dat Nutri-Score en Eco-Score combineert zodat consumenten in één oogopslag kunnen zien of een product gezond én duurzaam is.”

De vijftien project ontvangen allemaal subsidie van de Europese Unie voor hun onderzoek. Wat gaat de Nederlandse voedingsmiddelenindustrie terugzien van deze onderzoeken?

“In principe worden alle resultaten openbaar gedeeld, tenzij het bedrijfsgevoelige informatie bevat. De bedrijven krijgen € 150.000 vanuit het Horizon-project om te investeren. Wat TITAN uniek maakt, is dat het om een project gaat dat toepassing op de markt als basis heeft. Er wordt veel onderzoek gedaan naar het verduurzamen van voeding, maar dat is vaak weinig toepasbaar. Door het onderzoek te laten uitvoeren door start- en scale-ups zijn de uitkomst marktgericht. De innovaties worden gedeeld, maar de betrokken bedrijven mogen hier patent op aan vragen. Dat betekent dat andere voedingsmiddelenbedrijven kunnen leren van TITAN, maar de deelnemende start-ups ook voorlopen op de rest en daarmee hopelijk ook omzet kunnen genereren. Voor alle pilots wordt ook een werkgroep opgezet in de komende drie jaar om te kijken wat er gaande is in het werkveld en informatie uit de pilot beter te kunnen doorvertalen. Uiteindelijk hopen we aanbevelingen te kunnen doen aan overheden om de transitie te versnellen en transparantie te vergroten.”

_{Tekst gaat verder onder de video}

Wat gaat TITAN teweegbrengen in de aankomende vier jaar?

“Ik hoop dat het in ieder geval veel inspiratie geeft om ketens transparanter te maken. Ook hoop ik dat er meer samenwerkingen ontstaan tussen grote spelers en de start-ups die bij ons aangesloten zijn. Uiteindelijk moet de sector zich gaan committeren aan duurzaamheid, gezondheid en voedselveiligheid. Dit moet, naar mijn mening, in de toekomst het uitgangspunt zijn van alle voedingsmiddelen op de Europese markt. Nu vindt er incidenteel iets plaats. Een mooi voorbeeld vind ik bijvoorbeeld de mergpijpjes van Albert Heijn die opeens ‘duurzaam’ waren omdat er fairtradechocolade werd gebruikt. Daar vielen mensen over, omdat het nog steeds heel ongezond is. Supermarkten, voedselfabrikanten en overheden moeten verder kijken dan hun neus lang is en een integrale benadering hanteren bij voeding.”