Ruim een derde van werknemers vleessector in dienst bij uitzendbureau

Dat blijkt uit onderzoek van wetenschappelijk instituut SEO in opdracht van de ministeries van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). De ministeries informeren de Tweede Kamer met dit rapport over de voortgang van het verbeteren van de omstandigheden voor werknemers in de vleesindustrie. De Kamer had begin 2021 per motie van SP-Kamerlid Frank Futselaar gevraagd om medewerkers in deze sector beter te beschermen.

Volgens SZW-minister Karien van Gennip hebben werkgevers in de vlees- en pluimveeverwerkende sector stappen genomen om de positie van werknemers te verbeteren, onder meer door ze vast in dienst te nemen. Vaste contracten voor slachterijpersoneel zouden volgens haar de norm moeten zijn.

Onduidelijkheid over aandeel tijdelijke werknemers

Misstanden rond de werk- en leefomgeving van werknemers in de vleessector komen volgens de minister vaak voor rond arbeidsmigranten die via uitzendbureaus bij deze bedrijven werken. Aanleiding voor het onderzoek van SEO was onduidelijkheid over het aandeel en de ontwikkeling van het aantal tijdelijke werknemers en arbeidsmigranten in de vleessector in Nederland.

Werkgevers- en werknemersvertegenwoordigers spraken elkaar tegen wat betreft de cijfers. Dat moet met het rapport ‘Aantal werkenden in de slachthuizen en overige vleessector’ verleden tijd zijn.

Lees ook: Vakbonden: geef arbeidsmigrant slachthuis vast contract

Het aantal werknemers in de Nederlandse vleesverwerkende industrie en groothandel in vlees is tussen 2006 en 2020 toegenomen van 36.100 naar 37.400 werknemers. Dat is inclusief uitzendwerknemers, maar exclusief vanuit het buitenland gedetacheerde werknemers.

Aantal arbeidsmigranten moeilijk vast te stellen

Het aantal arbeidsmigranten dat is gedetacheerd vanuit een buitenlandse werkgever is volgens SEO moeilijk vast te stellen voor de vleessector. Een grove inschatting komt uit op ongeveer 700 tot 3.200 gedetacheerde werknemers in 2020.

De groei van het totaal aantal werknemers betreft voornamelijk vleesverwerkende bedrijven en de groothandel in vlees. De groei bij de slachterijen is beperkt gebleven. In de roodvleesslachterijen werkten in 2020 7.400 mensen, in de witvleesslachterijen ging het om 7.700 mensen. De werkgelegenheid in de overige vleessector lag op 22.300 werknemers.

Meeste arbeidsmigranten bij slachterijen

Het aandeel arbeidsmigranten is tussen 2006 en 2020 periode gestegen, van gemiddeld 27 naar 37%. Het aandeel arbeidsmigranten ligt met gemiddeld 51% het hoogste bij de slachterijen. In de overige vleessector was dit 27%. Het aandeel arbeidsmigranten wordt vooral bepaald door het aandeel uitzendkrachten, waarvan ruim 80% bestaat uit arbeidsmigranten.

Het aandeel arbeidsmigranten is tussen 2006 en 2020 het sterkst toegenomen onder werknemers in directe dienst van werkgevers in de vleessector, van gemiddeld ongeveer 10 naar 25%.

Aandeel flexibele contracten een kwart

Het aandeel flexibele contracten onder werknemers in directe dienst van de vleessector ligt gemiddeld op ongeveer 25%. De overige werknemers in directe dienst hebben een regulier vast contract. Deze gemiddelde aandelen variëren wel tussen de deelsectoren van de vleessector en tussen Nederlandse werknemers en arbeidsmigranten.

Voor deze laatste groep ligt het percentage flexibele contracten over het algemeen iets hoger, in de roodvleesslachterijen ongeveer twee keer zo hoog. Ongeveer de helft van alle werknemers met een flexibel contract in de vleessector heeft minder dan een jaar werkervaring in de sector.

Medeauteur: Heleen Smit