Schouten: geen extra geld, wel eerder beschikbaar

De coronacrisis zorgt voor een forse prijsval voor fritesaardappelen en stevige druk op de zuivel- en varkensprijzen. Bedrijven komen hierdoor in de problemen. In de sierteelt, aardappelen, zuivel, suikersector en de eendenhouderij is het zwaar weer. Toch wil landbouwminister Carola Schouten het crisisbudget van het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) nog niet inzetten. “We hebben standaard budgetten voor het GLB. Die moeten we eerst inzetten. Laten we dit budget niet op de plank laten liggen, maar laat het beschikbaar komen op het moment dat de nood het hoogst is en dat is nu”, vindt Schouten.

Ze wil dat het geld nog dit kwartaal beschikbaar komt voor boeren. Als Brussel hier niet aan mee wil werken, wil Nederland zelf in de vorm van een lening een voorschot bieden aan ondernemers met liquiditeitsproblemen. De hoogte hiervan wordt dan gebaseerd op de toeslagen die een ondernemer afgelopen jaren kreeg, vergelijkbaar met het systeem van voorschotten op belastingteruggaaf. De toeslagen worden normaal gebaseerd op de gecombineerde opgave, die boeren voor 15 mei in moeten vullen. Maar ook hier wil Schouten wat flexibiliteit geven, omdat boeren in de problemen kunnen komen bij het invullen hiervan, nu ze zich niet zoals gebruikelijk kunnen laten ondersteunen door bedrijfsadviseurs.

Opkoopregelingen in verleden

Bij eerdere crises, zoals de Russische boycot, werden in Europa opkoopregelingen ingesteld. Schouten verwacht dat andere lidstaten nu weer om dit soort maatregelen zullen vragen. Nederland loopt daar in niet voorop. “Maar als het zo is, zullen we ook kijken hoe we daar in mee kunnen lopen”, aldus Schouten. De minister lijkt – met uitzondering van de sierteeltsector – nog geen extreem grote maatregelen te willen trekken voor de landbouw. “Er is veel vraaguitval, maar een deel van de voedselbehoefte blijft gewoon bestaan. Er is wel prijsdruk. Daarin zie je dat Nederland exportgericht is. We kijken per sector wat er nodig is en hoe er opgeschakeld kan worden. Schouten wil het liefst Europese maatregelen als het nodig is, maar sluit anders aanvullende nationale maatregelen niet uit.

Forse steunmaatregelen in sierteelt

Dat is ook zichtbaar in de sierteelt, waar forse steunmaatregelen worden genomen. Schouten schat in dat bloemen- en plantenkwekers deze weken een schade lijden van € 2 miljard. Dat is nog exclusief de handel. De producten zijn als gevolg van vraaguitval bijna onverkoopbaar. “Er vallen hele harde klappen”, zegt Schouten. “De kassen staan vol, de bloemen moeten geoogst worden.”

Schouten wil met steunmaatregelen zorgen dat in principe gezonde bedrijven niet om vallen. Naast de nationale borgstellingsregeling voor de land- en tuinbouw gaat ze in Brussel pleiten voor het verruimen van de GMO (Gemeenschappelijk Markt Ordening)-regeling voor groente en fruit naar de sierteelt. Dit moet kwekers de mogelijkheid bieden om toch een vergoeding te krijgen voor het onverkoopbare product.

Of Schouten hiervoor de handen op elkaar krijgt in Brussel, is maar zeer de vraag. De sierteelt is een typische Nederlandse sector. “Daarom hebben we bij de Europese Commissie al aangegeven dat hier specifieke problemen voor Nederland zitten”, zegt Schouten. Ze heeft het probleem ook al aangekaart bij andere lidstaten, om steun te vinden voor de voorstellen. Los daarvan sluit de minister extra nationale maatregelen voor de sierteelt niet uit.

De eendensector komt zelf met maatregelen. Vanwege vraaguitval voor pekingeend zit de sector in zwaar weer. ‘Die sector heeft zelf voorgesteld om de stallen niet vol te zetten, om te voorkomen dat er straks teveel aanbod is.“
De Euroeps landbouwministers overleggen woensdag over de maatregelen.