Italië: koploper biologische landbouw, maar mist jonge boeren

Italië zag het areaal biologisch in 2021 groeien naar ruim 2,1 miljoen hectare (17 %). Het aantal biologische bedrijven steeg naar ruim 75.000. Volgens ketenorganisatie FederBio groeit het biologisch landbouwareaal langzamer dan in veel andere grote Europese landen. Toch heeft het land absoluut gezien één van de grootste biologische arealen van de EU – achter Spanje en Frankrijk.

Italië investeert € 2 miljard in biologische landbouw

Italië is de tweede grootste exporteur van biologische producten ter wereld, na de Verenigde Staten. FederBio meldt dat de exportwaarde van Italiaanse biologische producten steeg met 11% naar € 2,9 miljard. Belangrijke Italiaanse exportproducten zijn groenten, fruit en wijn. De EU is de belangrijkste afzetmarkt, met Duitsland, Frankrijk en Spanje als grootste afnemers. De retailomzet in het land zelf bedroeg in 2021 € 3,9 miljard.

Dit artikel is onderdeel van een serie over biologische landbouw in de Europese Unie. Lees ook over België, Oostenrijk, Denemarken, Spanje en Duitsland

De Italiaanse regering investeert de komende vijf jaar ongeveer € 2 miljard om tot een kwart biologische landbouwgrond te komen in 2027. Het meeste geld komt uit het nieuwe GLB van de EU. Zo is er het keurmerk ‘Organic Made in Italy’ en een nieuwe nationale strategie ter ondersteuning van de biologische productie.

Tienpuntenplan

Biologische landbouwverenigingen hebben een tienpuntenplan geïnitieerd (bio-decaloog) – acties die ervoor moeten zorgen dat boeren worden beloond voor het overschakelen en dat consumenten een gelijke prijs krijgen. Het gaat om fiscale voordelen, maatregelen om biologische landbouw in minder ontwikkelde gebieden te bevorderen en steun voor bedrijven die bijdragen aan meer biodiversiteit. Ook willen de verenigingen nauwere samenwerking met restaurants, communicatiecampagnes, nieuwe tracking tools voor websites, minder bureaucratie en verplicht biologische landbouw in natuurgebieden.

Generatiewisseling nodig

Eén van de belangrijkste knelpunten bij de groene transitie is de vergrijzing. De meeste boeren in de olijventeelt zijn tussen de 60 en 70 jaar oud. Ze zijn zelden geïnteresseerd in een inhaalslag met een nieuwe benadering van landbouw, aldus Matteo Mancini, agronoom en technisch coördinator voor biologische en regeneratieve landbouw bij landbouwbond Deafal.

Volgens Mancini is de gemiddelde Italiaanse boerderij meestal kleiner dan 11 hectare. Zo’n boerderij kan geen innovatieve programma’s invoeren of speciale trainingen voor personeel ondersteunen. Volgens hem is een generatiewisseling nodig. Echter, veel jonge Italianen voelen er niet voor.

Woestijnvorming

Naast de vergrijzing is er zorg over het klimaat. Voor een vijfde van Italië loert het gevaar van woestijnvorming, waarschuwen irrigatiedeskundigen. Nu er minder regen valt en er geen waterbesparende infrastructuur is, waarschuwen experts dat de watercrisis in Italië boeren € 1 miljard per jaar kost. Slecht watermanagement leidde afgelopen jaren al tot waterschaarste in het midden en zuiden van Italië. Ook het noorden wordt bedreigd.