Oostenrijk: Europees koploper biologische landbouw onder druk

Oostenrijk heeft met 26% (zie infographic, bron: Eurostat) het grootste aandeel biologische landbouwgrond in de EU. Met een marktaandeel biologische producten van 11% staat het land tweede, achter Denemarken. De Oostenrijkse doelstelling is 35% in 2030. Hiervoor is uit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid jaarlijks ongeveer € 550 miljoen aan steunmaatregelen beschikbaar.

Kleinschalige biobedrijven

Het succesverhaal komt niet uit de lucht vallen. Het land kent een lange historie. Zo ijverde de Oostenrijkse antroposoof Rudolf Steiner in 1924 al voor zelfvoorzienende landbouw en werd de eerste bioboer begin jaren twintig van de vorige eeuw geregistreerd. Naast een sterke agrarische lobby pompte de overheid er vanaf begin jaren 90 – nog voor de toetreding tot de EU in 1995 – miljoenen euro’s in. Het land, met veelal kleinschalige bedrijven, concurreerde niet op kwantiteit (liters en kilo’s) maar op kwaliteit.

De Europese landbouwsubsidies werden ingezet voor inkomenssteun aan bioboeren. Premies voor overschakeling, investeringssubsidies en toeslagen op biologisch bewerkte grond. Het leidde tot een explosieve groei van 18.000 biologische bedrijven in 2000. In 2021 zijn het er bijna 24.000, blijkt uit cijfers van Agrarmarkt Austria Marketing (AMA), het overheidsbedrijf dat gaat over de landbouw.

Handdoek in de ring gegooid

Maar ondanks de hoge scores op de ranglijsten gooiden vorig jaar 1.450 biologische landbouwbedrijven de handdoek in de ring. De stoppers zaten meest in de grasland- en zuivelregio’s, Steiermark en Salzburg. Nieuwe toetreders meegerekend, is er een negatief saldo van 700 bedrijven. Het is de eerste scherpe daling sinds 2013.

Volgens de koepelorganisatie van biologische controleorganisaties, IG, zijn de redenen onder meer de strengere Europese eisen op het gebied van weidebeheer, en het kleinere prijsverschil tussen biologisch en gangbaar. Een verschil soms van € 0,05 per liter melk, terwijl de prijzen voor biologisch veevoer nog steeds hoog zijn. Ook zijn bedrijven gestopt, omdat ze vrezen dat ze te veel gekregen subsidie terug moeten betalen, aldus IG.

Trend naar schaalvergroting, prijzen staan onder druk

Het onderzoeksinstituut voor biologische landbouw, FiBL, ziet een trend naar schaalvergroting en de prijzen staan onder druk. Het aanbod neemt sneller toe dan de vraag. Gericht regeringsbeleid moet de vraag naar bio in eigen land aanwakkeren op scholen, in overheidsgebouwen, kantines en ziekenhuizen.

Volgens cijfers van AMA gaf de consument in 2021 zo’n € 209 uit aan biologische producten; in vijf jaar tijd een stijging van 65%. De omzet is het grootst in de supermarkten met ruim € 1,9 miljard (81%). Biologische melk/yoghurt worden het meest verkocht.

Dit is deel 1 van een serie artikelen over biologische landbouw in Europa. Lees hier ook de artikelen over Duitsland, België, Denemarken en Spanje