Opnieuw waarschuwingen voor giftig ethyleenoxide

Eind juli werd het consumentenproduct Heks‘nkaas teruggeroepen in de verpakking van 200 gram. De afgelopen dagen gingen waarschuwingen uit voor enkele voedingssupplementen, te weten Vitacom Phyto, Curcuma Arkocaps, en CellCare Brahmi. Afgelopen donderdag volgde supermarktketen Coop met een waarschuwing voor diverse producten, van sesamzaad tot merkartikelen zoals enkele varianten van Knorr wereldgerechten, Snickers en Twix.

Pitten johannesbroodboom

De giftige stof is afkomstig van bestrijdingsmiddelen gebruikt bij de teelt en verwerking van sesamzaad en johannesbroodboompitten, buiten de EU. De affaire begon vorig jaar met sesam, nu gaat het om meel van de pitten van de johannesbroodboom, een bindmiddel, dat is toegelaten als additief E410. Dit komt in talloze voedingsartikelen voor. Volgens Foodwatch zijn in Nederland vijf partijen besmet johannesbroodboompitmeel binnengekomen en mogelijk verwerkt. Volgens deze organisatie is dit jaar in de EU gemiddeld elke dag een product uit de schappen gehaald vanwege de gifstof.

De recente waarschuwingen duiden erop dat het probleem, dat al veel langer speelt, nog lang niet onder controle is. De Europese Commissie heeft in juli besloten dat alle voedselproducten met E410 die een te hoog gehalte van de gifstof bevatten, uit de handel moeten worden genomen.

Niet toegelaten in EU

Ethyleenoxide is als bestrijdingsmiddel niet toegelaten in de EU sinds 1991. Het is een gas dat wordt gebruikt voor ontsmetting van zaad. Volgens de NVWA geven genoemde producten niet direct een gezondheidsrisico, maar is er bij consumptie op langere termijn mogelijk wel schadelijk effect. Volgens Foodwatch is dat te voorzichtig uitgedrukt, en bestaat er geen veilige hoeveelheid, omdat de stof kankerverwekkend is.

De NVWA wijst erop dat fabrikanten, handelaren en retailers er zelf verantwoordelijk voor zijn dat hun producten voldoen aan de voedselveiligheidsvoorschriften. Als levensmiddelenbedrijven verontreinigd E410 (met een ethyleenoxidegehalte hoger dan de Europese grenswaarde) in hun product hebben verwerkt, moeten zij dit melden bij de NVWA, vermeldt de controle-instantie op haar website. Ook moeten zij hun leveranciers en afnemers informeren en de producten terugroepen tot en met de consument. Daar horen publiekswaarschuwingen bij. De NVWA ziet erop toe dat dit ook echt gebeurt.

Terugroepacties in België

Ook in België is een hele serie terugroepacties gaande van producten met ethyleenoxide, meldt de FAVV, de Belgische NVWA. Het gaat hier om nog meer producten dan in Nederland, van diverse merken en bij alle grote supermarktketens en veel speciaalzaken. Het gaat om uiteenlopende producten, van sauzen tot crackers en van ijs tot smeerkaas. Frankrijk hanteert een nog strenger beleid, daar zouden al 7.000 producten teruggeroepen zijn, volgens Foodwatch.

De affaire begon vorig jaar al met verontreinigd sesamzaad afkomstig uit India. Sinds vorig najaar moeten producten uit India met sesamzaad voorzien zijn van een certificaat en analyserapporten met garanties dat de productie volgens Europese normen is gebeurd. Bedrijven die producten importeren uit landen waar het middel is toegestaan, wordt aangeraden zelf bovendien regelmatig analyses te doen.

Voor consumenten geldt het advies om regelmatig te checken of er terugroepacties zijn voor producten die ze recent hebben gekocht.